اوکازیون توجه ویژه و به شأن و منزلت انسانی و تلاش برای اعمال قوانینی که به این امر کمک کنند، یکی از اصلی ترین اقدامات جوامع بین المللی و کشورهای عضو می باشد. در همین راستا، کشورهای مختلف نیز همانند ترکیه، با درنظر گرفتن این موضوع و نیز شرایط اقتصادی، سیاسی و … خود، اقدام به صدور مجوزهای اقامت بشردوستانه و قربانیان تجارت انسان کرده اند تا از حقوق انسانی حمایت کرده و در برابر ناقضین حقوق بشر بایستند.
ترکیه، کشوری امن برای اتباع خارجی جهت اقامت
یکی از شاخص های مهم هر کشور جهت اقامت، امنیت، قانون مداری و تبعیت از قوانینی است که از مردم را در برابر هرگونه خشونت، سوءاستفاده، تجاوز به حریم خصوصی و امثال آن، محافظت می کند؛ این در حالی است که هر کشوری هم راستا با قوانین بین المللی، برخی قوانین تکمیلی دیگر متناسب با شرایط خود، وضع کرده تا بتواند علاوه بر محافظت از شهروندان خود، از آن دسته از اتباع خارجی که نیاز به حمایت قانونی داشته و به کشور آنها آمده اند، حمایت کنند.
در همین راستا، دولت ترکیه نیز در رابطه با افرادی که نیاز به حمایت های قانونی در برابر گروه های غیرقانونی بین المللی یا دولت های ناقض حقوق بشر دارند، قوانین و مجوزهای اقامتی را تحت عنوان «مجوز اقامت بشر دوستانه» و «مجوز اقامت قربانیان تجارت انسان» در نظر گرفته که در ادامه به هریک از آنها اشاره خواهد شد.
- مجوز اقامت بشردوستانه ترکیه
بنا بر قوانین ترکیه، مجوز اقامت بشردوستانه بر پایه ماده های 46 و 47 مرتبط با قانون اتباع خارجی و حمایت بین المللی به شماره 6458 و نیز ماده 44 آیین نامه اجرای قانون اتباع خارجی و حمایت بین المللی، تنظیم شده اند؛ بر این اساس، اتباع خارجی زیر می توانند برای مدت زمان مشخصی، از این مجوز اقامت، استفاده کنند.
- افراد واجد شرایط برای دریافت مجوز اقامت بشردوستانه در ترکیه
- در شرایط بسیار اضطراری و فوق العاده
- جهت حفظ منافع و مصلحت کودکی که نیاز به حمایت دولتی دارد.
- در مواقعی که امکان صدور سایر مجوزهای اقامت برای فرد مورد نظر، وجود نداشته باشد.
- در مواردی که علی رغم تصمیم به خروج یا ممنوع الورودی تبعه خارجی به ترکیه، نمی توان وی را از ترکیه خارج کرد یا خروج آنها از ترکیه، معقول یا ممکن نمی باشد.
- در صورت عدم صدور حکم اخراج در مورد آن دسته از اتباع خارجی که مشمول ماده 55 می شوند.
- در مواردی که مطابق ماده های 53، 72 و 77، نسبت به اقدامات انجام شده در رابطه با تبعه خارجی، تجدیدنظر قضایی صورت بگیرد.
- در مواقعی که قرار است تبعه خارجی به کشور خود یا کشور ثالث امنی، انتقال یابد.
- در مواردی که به دلایلی چون: شرایط اضطراری، حفظ منافع ملی حفظ نظم و امنیت عمومی، باید به اتباع خارجی اجازه ورود و اقامت در ترکیه داده شود.
- سایر شرایط مربوط به مجوز اقامت بشردوستانه در ترکیه
آن دسته از اتباع خارجی که موفق به دریافت مجوز اقامت بشردوستانه ترکیه شده اند، می بایست حداکثر تا بیست روز کاری، آدر اقامت خود در ترکیه را در سیستم املاک این کشور ثبت کنند. پس از آن نیز، این افراد می توانند پیش از پایان مدت اعتبار مجوز اقامت خود و به شرط حائز شرایط بودن، نسبت به ارائه درخواست برای سایر انواع مجوز اقامت ترکیه (به جز مجوز اقامت بلند مدت)، اقدام کنند. نکته مهم اینکه، مدت مجوز اقامت بشردوستانه، در محاسبه مدت زمان سایر مجوزهای اقامت ترکیه، مدنظر قرار نخواهند گرفت.
- مدت اعتبار مجوز اقامت بشردوستانه در ترکیه
مدت اعتبار این نوع از مجوز اقامت که صدور و اعتبار آن توسط استانداری های ترکیه با تایید ریاست جمهوری این کشور تعیین می گردد، مدت اعتبار آن مشروط به صلاح دید وزارتخانه و برای مدت زمان محدود، صادر می شود.
- دلایل امتناع، لغو یا عدم تمدید مجوز اقامت بشردوستانه ترکیه
همانند سایر انواع مجوزهای اقامت ترکیه، در صورتی که مشخص گردد تبعه خارجی دیگر حائز هیچ یک از شروط ذکر شده در فوق نباشد، مجوز اقامت بشردوستانه با تایید وزارتخانه لغو و از سوی استانداری ها تمدید نخواهد شد.
- مجوز اقامت قربانیان قاچاق انسان در ترکیه
در حالت کلی، مجوز اقامت قربانیان قاچاق انسان در ترکیه، بر اساس ماده های 48 و 49 قانون اتباع خارجی و قانون حمایت بین المللی شماره 6458 و نیز ماده های 45 و 46 آیین نامه اجرای قانون اتباع خارجی و حمایت بین المللی، تنظیم می گردد؛ صدور این نوع از مجوز اقامت در ترکیه، از طریق استانداری ها صورت می گیرد.
- افراد واجد شرایط برای دریافت مجوز اقامت قربانیان قاچاق انسان ترکیه
همانگونه که از اسم این مجوز اقامت نیز بر می آید، صدور آن صرفا برای آن دسته از اتباع خارجی انجام می شو که به عنوان قربانیان تجارت انسان شناخته شده یا مدارک محکمی در این رابطه به مسئولان دولت تریه، ارائه دهند. نکته مهم اینکه، این افراد بر خلاف مجوز اقامت بشردوستانه، نمی توانند بعدا برای دریافت سایر مجوزهای اقامت ترکیه، ارائه درخواست دهند.
- مدت اعتبار مجوز اقامت قربانیان قاچاق انسان ترکیه
مجوز اقامت قربانیان قاچاق انسان در ترکیه، برای 30 روز و توسط استانداری ها صادر و بنا به صلاح دید مقامات، ممکن است برای شش ماهه نیز تمدید شود؛ با این حال، مدت اعتبار این نوع از مجوز اقامت نمی تواند در مجموع از سه سال، بیشتر گردد.
- دلایل امتناع، لغو یا عدم تمدید مجوز اقامت قربانیان قاچاق در ترکیه
- در مواردی که مشخص شود تبعه خارجی به میل خود، مجددا با عاملین جرم ارتباط برقرار کرده است.
- در مواردی که دیگر شرایط قانع کننده ای برای اقامت تبعه خارجی، وجود نداشته باشد.
- در مواردی که معلوم شود تبعه خارجی، مورد هیچگونه اقدامی که به عنوان قربانی تجارت انسان شناخته می شود، قرار نگرفته باشد.
نکته مهم: در مواقعی که مشخص شود فرد به به دلایلی چون: اجبار، ارعاب، خشونت یا تهدید، تخلفات اشاره شده را انجام داده باشد، جواز اقمت وی لغو نخواهد شد.
سایر انواع مجوز اقامت در ترکیه
- مجوز اقامت بلند مدت/دائمی ترکیه
- مجوز اقامت کوتاه مدت ترکیه
- مجوز اقامت دانشجویی/تحصیلی ترکیه
- مجوز اقامت خانوادگی ترکیه
