تایماز گلزار باییندیر واقع در جنوب شرق ازمیر و حوزه رودخانه مندرسِ کوچک بوده و گهواره تمدن های مختلف می باشد؛ این منطقه به همان اندازه که به تاریخ و طبیعتش شناخته می شود، به پرورش گلش نیز شهرت دارد؛ از این رو، کوچه پس کوچه های تاریخی باییندیر آکنده از بوی گل های رنگین می باشند.
در زیر شما را هرچه بیشتر با ویژگی ها و مکان های دیدنی این مطقه آشنا می کنیم:
- آبشار حیصارلیک و گووِرجینلیک
در کنار این آبشار واقع در فاصله 200 متری از دشت حیصارلیک، درختان گردو و بلوط و اطراف آن نیز باغات انگور و گیلاس وجود دارد. به دلیل ساختار طبیعیِ سنگی، آب در آن تجمع یافته و دریاچه ای کوچک ایجاد می کند، در زمان هایی که جریان آب بالاست نیز ظاهری آبشار مانند به وجود آمده و بدین ترتیب یک مرکز جاذبه طبیعی به شمار می رود. به دلیل لانه سازی کبوتران روی صخره ها، به آن نامِ آبشار گووِرجینلیک (گووَرجین: به معنی پرنده در زبان ترکی می باشد)، داده شده است.
- اکوتوریسم
باییندیر به دلیل داشتن: جنگل ها، تنوع گیاهی و شکل زمین، به لحاظ اکوتوریسم منطقه ای مهم به شمار می رود. آلان کیئی، چینار دیبی، حیصارلیک، دشت های اُواجیک واقع در محدوده داخلی این منطقه، در فصل های بهار و تابستان از سوی مردم محلی و افرادی که به آنجا می آیند، بسیار مورد توجه قرار می گیرد؛ در برخی از این دشت ها نیز پرورش ماهی قزل آلا انجام می شود. درختان یادبود به ویژه در مناطق کوهستانی باییندیر که مسیرهای مختلفی برای پیاده روی در طبیعت وجود دارد، از لحاظ اکوتوریسم اهمیت زیادی ایفا می کنند. اگر چه در این ناحیه درختان یادبودِ زیادی وجود دارد، ولی شاه بلوط و صنوبر از اهمیت ویژه ای برخوردارند.
- گردشگری سلامت و آب درمانی
مجتمع های آب درمانی در 7 کیلومتری باییندیر که یکی از مناطق «میزبان گردشگری سلامت و آب درمانی» در ازمیر می باشد، در منطقه ایلیجا واقع در بین اَرگَنلی و دِرِه کوی، قدمت 150 ساله دارند. آب این چشمه ها با دمای 40-50 درجه ای حاوی: گوگرد، بیکربنات سدیم و 32 مواد معدنی مشابه می باشد. اثبات تاثیر مثبت این چشمه ها در درمان روماتیسم مزمن و پس از جراحی های ارتوپدی، در درمان بیماری های تولید مثلی نیز مفید واقع می شوند.
- چشمه های اَرگَنلی و دِرِه کوی
منطقه ایلیجا درست در وسط ارگنلی و دره کوی واقع در شمال شرقی باییندیر که در اطراف دره ای که دو روستا را از هم جدا کرده، 7 کیلومتر با مرکز فاصله دارد. گفته می شود امکانات آب درمانی که قدمت 150 ساله در این منطقه دارد، در دوران عثمانی از سوی رومیان تاسیس شده است. آب های گرمی که از این چشمه ها بیرون می آیند، حاوی 32 ماده معدنی مختلف از جمله: گوگرد و بیکربنات سدیم می باشند. این آب ها برای بیماری های: روماتیسمی، پسوریازیس و پوستی، ناراحتی های گوارشی، عصبی، عضلانی، استرس و مشکلات ناشی از آن و همچنین بیماری های زنان، مفید می باشند.
- جشنواره بین المللی گل باییندیر
از زمانی که پرورش گل تبدیل به منبع درآمد در باییندیر شد، از 1998 هر ساله در آخر ماه آوریل به منظور فراهم آوردن بازاری برای تولیدکنندگان و معرفی منطقه در این حوزه، جشنواره گل آغاز به برگزاری کرد. در سال 2010 با دریافت عنوان بینی المللی توسط این جشنواره، درست به مانند اینکه دری از باییندیر رو به جهان گشوده شده باشد، تبدیل به مرکزی جهت پرورش گل در ترکیه گردید.
تولیدکنندگان در نمایشگاه ها با تنوع رنگی ایجاد شده توسط صدها نوع گل، بازدیدکنندگان را مسحور کرده و ضمنا امکان فروش محصولات خود را نیز پیدا می کنند. به کمک: کنسرت ها، نمایش ها، مسابقات و رویدادهای مشابه برگزار شده در طول جشنواره، این رویداد بسیار رنگا رنگ تر برپا می شود.
- چشمه ها
6-1) چشمه عمارت قدیمی دولت
این چشمه در ضلع جنوبی ساختمان قدیم دولت واقع شده که در شرق و غرب آن پنجره ای میله ای که به سمت زیرزمین ساختمان باز می شود، وجود دارد. این چشمه با چهارچوب مستطیلی شکلش، به شکل منحنی و از سنگ های تراشیده و آجر ساخته شده است. در وسط چشمه و محل قرار گرفتن کتیبه، آیینه قوس دار بسیار جلب توجه می کند و روی آن، تزئیات هندسی و اشکال گیاهان وجود دارد.
6-2) چشمه حمام
این چشمه در ضلع غربی مخزن آب واقع در بخش شمال غربی حمام شهر قرار گرفته است. این سازه از جنس مرمر و به صورت یکپارچه داخل طاقچه ای قوس دار و نوک تیز قرار گرفته و هر چند با بتن گیری در اطراف و رنگِ سطح آن، تاثیر ظاهری اش را از دست داده، اما تزئیانات متشکل از شاخه های پیچ خورده و دسته های گل روی آن بسیار جلب توجه می کند.
6-3) چشمه چاماشیرخانه
این چشمه در کنج ضلع جنوب شرقی محل شست و شوی لباس، واقع در محله حاجی ابراهیم قرار گرفته و دارای مخزن آب مستطیلی شکل در راستای شمال به جنوب می باشد. سنگ های تراشیده شده، آجر و گهگاهی نیز مواد خام در ساخت آن مورد استفاده قرار گرفته است. نمای جلوی این چشمه دوبَر، مشرف به کوچه حسین بَی و نمای پشتی آن مشرف به حیاط محل شست و شوی لباس می باشد.
6-4) چشمه محله حاجی ابراهیم-1
این چشمه در کنج و محل تقاطع کوچه «یوسوفجوک» با «سو بولومی» در محله حاجی ابراهیم قرار دارد. این چشمه که در راستای شمال-جنوب و مستطیلی شکل می باشد، با یک طاق قوسی پوشیده شده و در هر دو طرف نما، پایه هایی با سرهای مخصوص قرار گرفته اند. با سه طاق قوسی شکل و تیز تو در تو، چشمه ظاهری منحصر به فرد پیدا کرده است. در نمای غربی نیز پنجره محافظ قوسی شکل قرار دارد.
6-5) چشمه محله حاجی ابراهیم-2
این چشمه در مسیر چراغانی ضلع جنوب شرقی مسجد حاجی ابراهیم روی زمینی شیب دار قرار گرفته است. در دو طرف آن طاق نوک تیز قرار دارد و روی آن متناسب با سبک امپراتوری، تزئیناتی از اشکال گیاهی و هندسی وجود دارد.
6-6) چشمه محله حاجی ابراهیم-3
این چشمه در «میدان اَر» واقع در محله حاجی ابراهیم در مجاور یک ساختمان بنا شده است. در زیر و بالای طاق منحنی شکل موجود در نما، دو طاق بزرگ و کوچک دیگر نیز قرار گرفته است.
6-7) چشمه محله حاجی ابراهیم-4
این چشمه در «کوچه اوزنار» محله حاجی ابراهیم قرار گرفته است. در هر دو طرف این چشمه مستطیل شکل، پایه هایی تعبیه شده است که بین آنها نیز طاق هایی قوسی شکل و تیز واقع شده اند.
6-8) چشمه جینلی مسجد
در ضلع جنوبی جینلی مسجد واقع در محله چینار جای داشته و مصالح به کار رفته در آن، سنگ های تراشیده شده و آجر می باشند. داخل طاق، یک کتیبه 3 سطری حک شده قرار دارد که در مورد ساخت چشمه توضیحاتی ارائه می دهد.
6-9) چشمه محله اورتا مسجد
این چشمه در کنج ضلع جنوب غربی «اورتا مسجد» و «کوچه هارلاک» و نمای مستطیلی شکل آن توسط یک سقف حاشیه ایِ سنگی محصور گشته است. بین پایه های هر دو طرف، طاق مستطیلی شکل و دو طاق تیز قرار دارد. داخل طاق تیز، نیز دو طاق که از بالا به پایین باریک تر می شوند، قرار گرفته اند.
6-10) چشمه دوگانه محله مسجد اورتا
در گوشه محله «اورتا مسجد» و تقاطع کوچه چشمه دوگانه با صادق اِفَندی واقع شده است. این چشمه دارای مخزن آب مربعی شکل با دو نمای متفاوت، جلب توجه می کند. نمای بیرونی آن به طور کامل گچ کاری شده و پایه های واقع در گوشه چشمه که بیرون زده اند، جالب توجه می باشند. نمای جنوبی به طور افقی به دو قسمت تقسیم شده و در قسمت بالا طاق عمیق نوک تیز وجود دارد. داخل این طاق نیز دارای پنجره محافظ تعبیه شده است.
6-11) چشمه محله چینار-1
چشمه شماره یک در محله چینار و در کوچه اولمَز قرار گرفته است. مصالح آن از جنس سنگ تراشیده و آجر می باشد. بین پایه های واقع در دو طرف آن نیز طاق مستطیلی شکل و داخل آن طاق دومی به شکل تیز قرار دارد.
6-12) چشمه محله چینار-2
چشمه دوم دقیقا در انتهای یک خانه واقع شده که در ساخت آن از سنگ تراشیده و آجر استفاده شده است بین پایه های واقع در دو طرف آن یک طاق مستطیل شکل و داخل آن نیز طاق دوم به شکل تیز قرار دارد. در قسمت بالای طاق، حاشیه ساخته شده از سنگ و در قسمت زیرین آن نیز تزئینات آجری دندانه ای شکل جلب توجه می کند.
6-13) چشمه محله یِنیجه
این چشمه از سمت جنوب و شرق در مجاورت یک ساختمان ساخته شده است. در ساخت آن علاوه بر سنگ تراشیده شده و آجر، مواد خام نیز به کار رفته است. بین هر دو پایه واقع در کنار آن، یک طاق مستطیلی شکل و داخل آن نیز طاق نوک نیز دوم قرار گرفته است.
- آرامگاه ها
7-1) آرامگاه اِسکیجی بابا
آرامگاه اسکیجی بابا واقع در محله میتهات پاشا، به سبک بقعه ساخته شده و طرح مربعی شکل دارد. داخل آن نیز دو قبر قرار دارد که یکی بزرگتر از دیگری می باشد.
7-2) آرامگاه جینلی مسجد
مقبره جینلی مسجد که به شکل بقعه و با طرح مربع ساخته شده، در مجاورت جینلی مسجد قرار داشته و داخل آن 3 مقبره وجود دارد.
7-3) آرامگاه گومِچلی دِدِه
آرامگاه گومچلی دده که در خروجی باییندیر واقع شده، متعلق به احمد اِفِندی در قرن 17 ام می باشد. به نظر می رسد ساخت این آرامگاه از جنس سنگ آهک به همراه یک پایه و طاق مربوط به همان قرن باشد.
7-4) آرامگاه عشق امیر
آرامگاه عشق امیر که در محله هاتای و کوچه تِکّه واقع شده، متعلق به امیر دده می باشد که در قرن 16 می زیسته است. در داخل آن 2 قبر طویل نیز وجود دارد.
7-5) آرامگاه کَلِّه جی دده
این آرامگاه که در محله حاجی ابراهیم و ضلع شمالی باییندیر واقع شده، مربوط به کله جی دده است. به نظر می رسد آرامگاه با 2 قبر موجود در آن، در قرن 16 ام ساخته شده باشد.
7-6) امامزاده کوچک شیخ دورّو
این امامزاده که در ورودی روستای کارا هالیلّی واقع شده، به عنوان مزار شیخ دورسون نیز شناخته می شود؛ گفته شده دورسون بِی، نوه قاضی امیر بِی می باشد. این آرامگاه شامل قبر احاطه شده با دیوار و چشمه واقع در جنوب آن می باشد.
7-7) آرامگاه کازی باجی
این آرامگاه که در منطقه «کارجی کایالیک» واقع در روستای «زیتون اُوا» می باشد، از 2 قبر احاطه شده با دیوار و چشمه بین آن تشکیل شده است.
7-8) آرامگاه سِمیح بابا
آرامگاه سِمیح بابا که در روستای «زیتون اُوا» و منطقه چامورلوک قرار دارد، در واقع مکانی زیارتی است که اطراف آن با دیوارها پوشیده شده است.
- سایر سازه ها
8-1) مدرسه حاجی سینان
این مدرسه که جزئی از مجموعه حاجی سینان می باشد، در کوچه کالایجیلار و کنج عمارت قدیم دولت و جنوب شرقی مسجد حاجی سینان قرار گرفته است.
8-2) عمارت قدیمی دولت
عمارت قدیمی دولت که در شمال شرق مجموعه حاجی سینان و در محله جامی واقع شده، دارای طرح “L” شکل می باشد. در جنوب آن مغازه ها و یک چشمه و در غرب آن حیاطی احاطه شده با دیوار قرار دارد. این سازه که سال های زیادی مورد استفاده قرار نگرفته، بعد عملیات بازسازی به عنوان هتلی کوچک به کار رفته و در سال 2011 از سوی انجمن عملیات بازسازی شهرهای باستانی، جایزه ملی کسب کرده است.
8-3) کاروانسرای اُشور
این سازه که در محله حاجی ابراهیم و خیابان «باش تاش» قرار گرفته، به عنوان کاروانسرای مرکزِ شهری ساخته شده که در طبقه زیرین آن انبار و اصطبل و طبقه فوقانی دفتر و اتاق کاروانسرا قرار دارد. روی سنگ در واقع شده در ضلع شرقی کاروانسرا که با دو طاق قوسی شکل احاطه شده، به لاتین عدد «1869» نوشته شده است.
- مساجد
9-1) مسجد جینلی (چینلی، اِرَنلَر)
مسجد جینلی واقع در محله چینار و کوچه مکتب که با نام های اِرَنلَر و چینلی نیز خوانده می شود، در سال 1996 بازسازی و تقریبا به طور کامل نوسازی شده است؛ خود مسجد بعد قرن 16 ام بنا شده است.
9-2) مسجد اُرتا
مسجد اُرتا که در محله اُرتا و کوچه حاجی عبدی قرار گرفته، در طی زمان به دلیل اضافه شدن ساختمان های جدید، تبدیل به بخشی از یک مجموعه احاطه شده توسط یک حیاط از سمت شمال می باشد. محل عبادت کوچک در جوار مسجد نیز جزو مکان هایی است که بعدها به آن افزوده شده است؛ قسمت اصلی آن مربعی شکل بوده و دیوار غربی به بیرون زده است.
9-3) مسجد حاجی الیاس (مسجد اِسکی)
این مسجد که تاریخ دقیق ساخت آن مشخص نیست، در محله کورت و کوچه مسجد اسکی، داخل یک حیاط ساخته شده است؛ با در نظر گرفتن مصالح به کار رفته و سبک معماری، به نظر می رسد احداث آن مربوط به ربع قرن 14-15 باشد. این مسجد یکی از قدیمی ترین سازه هایی است که توانسته تا به امروز حفظ شود و گواه این موضوع می باشد که در اوایل دوره عثمانی، مرکز شهر در این قسمت شکل یافته است.
9-4) مسجد دارالقُرّا
تاریخ دقیق ساخت این مسجد که در محله مسجد و تقاطع کوچه مکتب با کاراکولاک در گوشه قرار گرفته، مشخص نمی باشد. با در نظر گرفتن مصالح به کار رفته در ساخت آن و سبک معماری می توان گفت ساخت آن مربوط به قرن 16 ام است.
9-5) مسجد حاجی سینان
مسجد حاجی سینان که در مجموعه ای با همین نام و در محله جامی و کوچه مکتب قرار دارد، به دلیل بازسازی های صورت گرفته در طول زمان، شکل اصلی خود را از دست داده است. در کتیبه واقع در ورودی مسجد 950/1543-1544 نوشته شده است.
9-6) مسجد حاجی کمال الدین (حاجی بشیر، سوئوک سو)
مسجد حاجی کمال الدین در محله حاجی بشیرالدین و کوچه حمزه قرار دارد. در اواخر سال 1960 پس از مرمت صورت گرفته، محل عبادت عمومی دچار تغییر شده است. هر چند کتیبه ای در این مسجد وجود ندارد، اما با توجه به کتیبه چشمه واقع در حیاط، می توان گفت اواخر قرن 16 ام یا نیمه دوم قرن 17 ام ساخته شده است.
9-7) مسجد بئییکلار
تاریخ احداث این مسجد واقع در محله بئییکلار، کوچه رائیف پارماکسیز و 1309/1891-1892 می باشد. با توجه به تزئینات موجود در محراب، می توان گفت تقریبا ساخت آن مصادف با اواخر قرن 18 ام و اوایل قرن 19 ام است. جالب ترین قسمت این سازه، محراب آن می باشد.
9-8) مسجد دِمیرجیلیک (مصطفی تِلجی اوغلو)
این مسجد که در محله دِمیرجیلیک و بین کوچه جِپنیو جامی قرار دارد، در اواسط قرن 20 ام ساخته و در طول جنگ «کورتولوش» به عنوان زندان استفاده می شده است. می توان گفت ساخت این مسجد مربوط به پیش از سال 1788 می باشد.
9-9) مسجد حاجی حسین آقا (پاموک بازاری)
مسجد حاجی حسین آقا که در محله جامی و میدان بازار قدیمی پنبه (پاموک بازاری)، واقع شده، بین سال های 1817-1818 به دستور حاجی حسین آقا از جانب «کارا عثمان اوغلو ابوبکر آقا» ساخته شده است.
9-10) مسجد حاجی ابراهیم
مسجد حاجی ابراهیم در محله حاجی ابراهیم، کوچه تورکِری و داخل یک حیاط قرار گرفته است. علاوه بر این که هیچ کتیبه ای در مورد تاریخ ساخت آن وجود ندارد، مناره مسجد که تصور می رود ساخت آن همزمان با خود مسجد صورت گرفته، دارای کتیبه ای به تاریخ 1909 می باشد. این کتیبه که داخل یک سازه تزئینی با 3 گنبد و مناره واقع شده، بسیار جالب توجه می باشد.
- پل ها
10-1) پل دره یهودی
پل «دره یهودی» که در اندازه بزرگ و قوسی شکل ساخته شده، روی دره یهودی که دو محله یِنیجه و اُرتا را از هم جدا کرده، قرار دارد.
10-2) پل کانلی دره
پل «کانلی دره» که در شمال محله چینار قرار گرفته، از جنس سنگ و آجر بوده و دو تپه را به هم وصل می کند.
10-3) پل رودخانه اَرگَنلی
پل رودخانه اَرگنلی که متعلق به دوره عثمانی است، کنار مسیر واقع در این بخش و روستای ارگنلی قرار دارد. پل در دو قسمت به شکل 2 قوس بزرگ و 1 قوس کوچک بوده و از جنس سنگ و آجر می باشد.
- کلیساها
11-1)، کلیسای ارمنی
ساخت این کلیسا واقع در محله کورت که نام آن به زبان ارمنی Surp Asdvadzadzın (مریم مقدس)، می باشد، در سال 1857 آغاز شده است. این سازه که در بین مردم با نام سینمای اطلس شناخته می شود، پس از رفتن جمعیت ارمنی از باییندیر در دوره جمهوریت، به عنوان سینما مورد استفاده قرار می گرفته است. کلیسا که نخست از سنگ و آجر ساخته شده، در طول زمان به دلیل کاربردهای مختلف، دیوارهای شرقی و غربی خود را از دست داده ول با این وجود، هنوز از مهمترین بناهای این شهرستان می باشد. علیرغم از دست دادن برخی دیوارها، کلیسا توانسته حالت اصلی خود را حفظ کند؛ همچنین، کلیسا پس از بازسازی به عنوان مرکز فرهنگی آغاز به فعالیت کرده است.
11-2) کلیسای روم
این کلیسا واقع در محله کورت بوده و بعد سال 1950 تخریب شده است. جدا از پایه کلیسا، حمام و مخزن کنار آن، تا به امروز باقی مانده اند.
- حمام ها و محل شست و شوی لباس
12-1) حمام حاجی سینان
این حمام که جزئی از مجموعه حاجی سینان به شمار می رود، در غرب مسجدی به همین نام بوده و از سنگ های تراشیده شده و آجر ساخته شده است. شکل آن مستطیلی بوده و از یک بخش «سربنیه» پوشیده با طاق صومعه شکل (محل تعویض لباس و استراحت)، و گرمخانه 4 ضلعی ایوان دار شبیه به صلیب، تشکیل شده است؛ از جنوبِ بخش رختکن تا « سربنیه» و از آن نیز به «گرمخانه» حمام، راهرویی (میاندر)، نیز وجود دارد.
12-2) حمام کلیسا
این حمام که نامش را از کلیسای اورتودوکس روم که امروزه وجود ندارد، گرفته و تنها شامل 2 بخش بزرگ و 1 بخش کوچک مربوط به قسمت گرمخانه، 3 حجره و مخزن آب می باشد.
12-3) محل شست و شوی لباس محله حاجی ابراهیم
این مکان که در شمال غرب کوچه حسین بِی و در محله حاجی ابراهیم قرار گرفته، از: یک چشمه واقع در داخل حیاطی بزرگ، طاقچه و دودکش ها، تشکیل شده است. محل ورود به این سازه که دیوارهای غرب آن به میزان زیادی خراب شده، دارای یک بخش باز با قوس های منحنی شکل واقع در جنوب بنا می باشد. امروزه این قسمت باز، بسته شده و می توان از طریق 5 پله وارد آن شد؛ بعدها به قسمت غربی این بخش باز، یک مخزن آب نیز اضافه شده است.
- جشنواره گیلاس بالجیلار
از سال 2011 در روستای بالجیلار، هر ساله در ماه ژوئن جشنواره گیلاس برگزار می شود. در محله های: بالجیلار، عثمان لار، آلان کیئي، چینار دیبی، دَرنِکلی، چاملی بَل، سوئوت عورَن، کیزیل اُبا، ساری یورت، حیصارلیک، کیزیل کِچیلی، آلان کوی و لوطوفلار، در فضایی به مساحت 850 هکتار، گونه های گیلاس زراعت شده-0900، ناپولیون و بورلات، از سوی پرورش دهندگان به نمایش گذاشته می شود. به دلیل عدم استفاده و وجود سموم در محصولات، این گیلاس ها به میزان زیادی صادر می شوند. در جشنواره گیلاس بالجیلار: مسابقه گیلاس، کنسرت ها و پذیرایی با غذاهای محلی، صورت می گیرد.
