تایماز گلزار با توجه به افزایش تعداد اتباع خارجی در ترکیه و زوج هایی که این کشور را به عنوان محل اقامت جدید خود در سال های اخیر انتخاب کرده اند، گاهی متاسفانه پیش می آید به دلایل مختلف، زوجین در ترکیه تصمیم به جدایی از هم و طلاق می گیرند. در چنین شرایطی، قوانینی که این زوج می توانند تحت آن طلاق گرفته و اعلام وضعیت جدید تاهل خود را در ترکیه و کشور خود اعللام نمایند، موضوع مهمی است که آنها می بایست از قوانین و مراحل آن اطلاع داشته باشند.
طلاق اتباع و زوج ها خارجی در ترکیه
در حالت کلی، صرفا نظر از دلیل اختلاف و تصمیم زوجین بویژه اتباع خارجی به طلاق هنگامی که در ترکیه اقامت دارند، رسیدگی و صدور حکم طلاق درمورد آنها، بر اساس قوانین دولت ترکیه خواهد بود. برای این منظور، چنین زوج هایی ابتدا باید یا با وکالت به یک وکیل در حوزه مسائل خانواده یا خودشان حضوری، به دادگاه مربوطه در شهر محل زندگی خود مراجعه کرده و اقدام به تشکیل پرونده طلاق برای خود کنند. در پایان دادگاه و پس از صدور حکم طلاق نیز، این افراد ملزمند نهایتا ظرف 20 روز از تاریخ اجرای حکم طلاق، وضعیت جدید تاهل خود را به ادارات مرتبط اعلام نمایند.
علاوه بر این، باید تغییر در وضعیت تاهل نیز به اداره مدیریت مهاجرت استان در شهری که اقامت داشته و مشخصات آنها به ثبت رسیده، اعلام گردد. همچنین، در صورتی که این افراد تمایل به تجدید فراش در ترکیه بگیرند، باید حائز شرایط خاصی برای این امر باشند. بر این اساس، خانم ها می توانند 300 روز پس از تاریخ رسمی طلاق خود، ازدواج کنند، ولی اگر می خواهند زودتر با فرد دیگری ازدواج نماید، باید اقدام به دریافت گواهی پزشکی مبنی بر عدم بارداری خود ارائه دهند؛ در این رابطه، برای مردان در ترکیه هیچ محدودیت زمانی وجود ندارد.
- نکته مهم: حتی اگر فقط یکی از زوجین، تبعه خارجی بوده و همسر وی یکی از اتباع و شهروندان ترکیه باشد، فرقی در قوانین فوق نمی کند.
مراحل طلاق اتباع خارجی در ترکیه
بنا بر قوانین دولت ترکیه، هیچ مانعی برای طلاق اتباع خارجی در دادگاه های این کشور وجود نداشته و درصورت اثبات ازدواج آنها با هم (ارائه سند رسمی ازدواج یا گواهی تایید شده)، حتی اگر یکی از آنها تبعه ترکیه باشد، قانون مدنظر برای آنها در بند اول ماده 14 قانون آیین دادرسی بین‌المللی خصوصی به شماره 5718، موجود می باشد. همچنین، اگر هر یک از زوجین تابعیت متفاوتی داشته باشند، معمولا قوانین کشوری که قانونا در آن اقامت دارند، مدنظر قرار می گیرد و در صورت عدم وجود چنین شرطی، قوانین ترکیه درمورد آنها اعمال خواهد شد.
لازم به ذکر است پس از بررسی صحت نکاح بین زوجین، در رابطه با تعیین قانون لازم الاجرا در مورد طلاق آنها، باید ابتدا بررسی شود آیا بین ترکیه و کشوری که آنها تابعیتش را دارند، توافق دو یا چند جانبه در رابطه با صدور حکم قضایی و طلاق، وجود دارد یا نه؛ پس از این مرحله، 3 حالت بوجود می آید که عبارتند از:
- زوجین، هر دو شهروند کشوری غیر از ترکیه بوده ولی در این کشور اقامت دارند.
- یکی از زوجین شهروند ترکیه بوده و دیگری شهروند یک کشور دیگر.
- زوجینی که هر دو تبعه خارجی بوده و در ترکیه اقامت ندارند.
بررسی هر یک از حالت های فوق
بررسی حالت اول: زوجین هر دو تبعه خارجی بوده ولی مقیم ترکیه هستند
در این حالت، اگر زوجین بتوانند اعتبار ازوداج خود را با ارائه مدارک معتبر و موثق اثبات کنند، می توانند با مراجعه به دادگاه محل اقامت خود در ترکیه و مطابق ماده 168 قانون مدنی این کشور، در این رابطه اقدام کنند. شرط اصلی برای رسیدگی به چنین پرونده هایی در دادگاه های ترکیه، اقامت زوجین برای حداقل 6 ماه گذشته در این کشور می باشد (پیش از مراجعه به دادگاه).
بررسی حالت دوم: یکی از زوجین، تبعه ترکیه و دیگری تبعه کشوری دیگر باشد
در این حالت، دادگاه های ترکیه مطابق ماده 41 قانون و تحت عنوان «دعاوی حقوقی در رابطه با وضعیت شخصی اتباع ترکیه مطابق حقوق خصوصی و رویه بین المللی» به شماره 5718 به چنین پرونده هایی رسیدگی می کنند. شرط اصلی در اینگونه پرونده ها، اقامت تبعه ترکیه ای در کشور خود بوده و درصورت عدم احراز چنین شرطی، وی یا باید طرح دعوی خود را در یکی از دادگاه های استانبول، آنکارا یا ازمیر اقامه نماید، یا در کشوری که طی 6 ماه گذشته در آنجا اقامت داشته است.
بررسی حالت سوم: هر یک از روجین تبعه کشوری مختلف و در کشوری غیر از ترکیه اقامت دارند
در این حالت، متاسفانه یک اختلافات قانونی در رابطه با اینکه «آیا چنین زوج هایی می توانند از طریق دادگاه ای ترکیه رسما طلاق بگیرند یانه؟»، وجود دارد. شرط اصلی برای رسیدگی به چنین پرونده ای، داشتن منافع ملی برای دولت ترکیه و ارتباط نزدیک زوجین با این کشور می باشد. بر این اساس، بنا بر مقرارت ماده 9 و تحت عنوان «صلاحیت مربوط به افراد فاقد اقامتگاه ترکیه در قانون آیین دادرسی مدنی» به شماره 6100، چنین زوج های می توانند در دادگاه شهری که در ترکیه در آن اقامت دارند، درخواست طلاق از یکدیگر را بدهند.
همچنین، باید درنظر داشته که همچنان رسیدگی به برخی موضوعات مانند حق مالکیت محل سکونت آنها، مورد اختلاف نظام قضایی ترکیه می باشد. در عین حال، چنین زوج هایی می توانند در ترکیه بر اساس ماده 42 قانون، برای طلاق خود اقدام کنند.
