تایماز گلزار حوادث شغلی یکی از ناخوشایندترین اتفاقاتی است که می تواند برای یک نیروی کار و کارفرمای وی، اتفاق بیوفتد. این موضوع زمانی اهمیت بیشتری پیدا می کند که علاوه بر فعالیت قانونی نیروی کار در محل کار خود، قوانین حمایتی نیز برای بخش های مختلف آن وجود داشته باشد. در همین راستا، آن دسته از اتباع خارجی که در ترکیه مشغول به کار هستند، می بایست پیش از مشغول شدن به کار در ترکیه و پس از دریافت مجوز کار، از آن دسته قوانین مربوطه به کار، قوانین حمایتی از کارفرمایان و نیروی کار در ترکیه و نیز حوادث شغلی، اطلاعات لازم را بدست آورند.
کار در ترکیه برای نیروی کار خارجی
در حالت کلی، به سه روش می تواند در ترکیه مشغول به کار شد؛ حالت اول، تبعه خارجی دارای سرمایه ای بوده و قصد دارد از طریق آن، در ترکیه به راه اندازی کسب و کار بپر دازد. در چنین شرایطی، اگر وی بتواند حداقل 50 نیروی کار ترکیه ای را استخدام کند، موفق به دریافت شهروندی ترکیه نیز می گردد. در حالت دو، تبعه خارجی در کشور خود بوده و می تواند با ارسال درخواست کار، مشخصات خود و رزومه کاری به سفارتخانه یا کنسولگری ترکیه، از یکی از کارفرمایان ترکیه ای که درخواست جذب نیروی کار خارجی خود را در وب سایت دولت الکترونیک (E-Devlet)، ثبت کرده، نامه دعوت به کار دریافت کند.
در حالت سوم نیز، تبعه خارجی بواسطه مجوز اقامت کوتاه/بلند مدت یا شهروندی، در ترکیه ساکن بوده که می تواند با ثبت درخواست به کار در این کشور در وب سایت دولت الکترونیک (E-Devlet)، از فرصت های موجود برای کار به صور ت قانونی، استفاده کند. لازم به ذکر است، اگر نیروی کار خارجی دارای مجوز اقامت بلند مدت یا شهروندی ترکیه باشد، نیازی به دریافت مجوز کار نخواهد داشت، ولی اگر وی دارای یکی دیگر از انواع مجوز اقامت کوتاه مدت، خانوادگی یا تحصیلی باشد، ملزم به تغییر مجوز اقامت خود به مجوز اقامت کار خواهند بود.
نکات مهمی که نیروی کار خارجی مجاز در ترکیه، باید در مورد حوادث شغلی بداند
مهمترین نکته ای که نیروی کار خارجی باید در ترکیه از آن آگاه باشند، در صورت داشتن مجوز کار، می توانند از حقوق، مزایای و تعهداتی مشابه با نیروی کار ترکیه ای که شهروند این کشور هستند، برخوردار گردند. بدین ترتیب، آنها می توانند تحت پوشش قانون کار ترکیه قرار گرفته و در صورت بروز هرگونه آسیب جسمی یا روحی در حین کار، از حمایت های قانونی بهره مند شوند. بر این اساس، مفهوم حوادث کاری را اینگونه تعریف کرد: احتمال بروز مشکل یا حادثه در حین اجرای فرآیند کار ایجاد آسیب جسمی/روحی به نیروی کار، به طوری که وی نتوان مانند سابق و با همان کیفیت، به کار خود بپردازد.
از این رو، اگر برای نیروی کار در ترکیه حادثه ای رخ دهد، کارفرما می بایست ظرف 3 روز پس از بروز حادثه و بنا بر ماده 14 قانون شماره 6331، موضوع را به اداره منطقه ای وزارت کار، سازمان تامین اجتماعی (SGK)، و موسسه کاریابی ترکیه (IŞKUR)، اطلاع داده و در صورت خودداری از این اقدام، نیروی کار می تواند شخصا این کار را انجام دهد. پس از این اقدام، نیروی کار خارجی می تواند به نزدیکترین اداره بیمه در منطقه محل کار خود مراجعه کرده و پس از ارائه درخواست و با توجه به نتایج معاینات پزشکی در بیمارستان به اداره منطقه ای وزارت کار و تامین اجتماعی، هزینه آسیب یا خسارت وارده را بطور یکجا یا مستمری، دریافت کنند.
تعریف حوادث شغلی برای نیروی کار در ترکیه
بنا بر بند اول ماده 13 قانون 5510، حوادث شغلی در ترکیه بر اساس موارد زیر تعریف می گردد:
- زمانی که بیمه شده در محل کار حضور داشته باشد.
- حادثه رخ داده برای وی، در حین کار و به دلیل وظایف شغلی تعریف شده برای او، اتفاق افتاده باشد.
- بروز حادثه در زمانی که بیمه شده به دستور کارفرما، مجبور به کاری بیرون از محل کار شده باشد.
- زمانی که بیمه شده با وسیله نقلیه ای که کارفرما در اختیار او قرار می دهد، به محل دیگر برای کار رفته (یا در حال بازگشت از آن باشد)، و دچار حادثه ای گردد.
- زمانی که بیمه شده، یک مادر تازه فارغ شده بوده و نیاز است برای شیر دادن به نوزادش، از محل کار خارج شود.
تعریف بیماری های ناشی از شرایط شغلی در ترکیه
به موجب بند اول ماده 14 قانون 5510 در ترکیه، بیماری های ناشی از کار بدین صورت تعریف می شوند: «بیماری شغلی، عبارت است از بیماری یا ناتوانی جسمی/روحی به صورت دائمی یا موقت در حین کار برای بیمه شده در اثر شرایط کاری».
نحوه گزارش بیماری های ناشی از شرایط شغلی
در ترکیه و مطابق ماده 14 قانون شماره 6331، کارفرما موظف است هرگونه بیماری ناشی از شرایط شغلی برای نیروی کار خود را که گزارش آن توسط مراقبین بهداشتی یا پزشک محل کار، به صورت گزارش به وی اعلام شده را، حداکثر ظرف 3 روز کاری از تاریخ اعلام به کارفرما، به سازمان تامین اجتماعی گزارش دهد. در همین راستا، مراقبین بهداشتی یا پزشک محل کار نیز نیز، مازمند موارد تشخیص داده شده را شخصا ظرف 10 روز کاری، به سازمان تامین اجتماعی گزارش دهند؛ این گزارش، باید در فرم مخصوص بیماری های ناشی از شرایط کاری و از طریق فرم الکترونیکی یا به صورت چاپی از طریق پست، به سازمان تامین اجتماعی ارسال شود.
افراد واجد شرایط برای ارائه درخواست جهت رسیدگی به حوادث شغلی
در وهله اول، نیروی کار بیمه شده که در محل کار دچار حادثه شده، می تواند برای رسیدگی به این امر ارائه درخواست دهد؛ اما اگر آسیب دیدگی های وی به اندازه ای باشد که خود او قادر به این اقدام نباشد، کسانی که متاثر از این حادثه شده اند نیز (والدین، همسر یا فرزندان وی)، می توانند مراحل لازم را انجام دهند. از دیگر اشخاصی که می توانند برای رسیدگی به حوادث شغلی و آسیب دیدگی های نیروی کار درخواست بررسی و رسیدگی دهند، کارفرمایان هستند.
مسئولیت بررسی حوادث شغلی رخ داده در محل کار
با توجه به آنچه در قوانین ترکیه ذکر شده، مسئولیت اصلی بررسی حوادث شغلی و آسیب های بوجود آمده، به عهده سازمان تامین اجتماعی (SGK)، بوده که باید نهایتا تا 3 روز کاری از تاریخ بروز حادثه، به این سازمان، اداره منطقه ای وزارت کار و موسسه کاریابی (اگر نیروی کار آسیب دیده توسط آنها معرفی شده باشد)، گزارش داده شود؛ اگر کارفرما پس از این بررسی ها مقصر شناخته شود، غرامت لازم برای پرداخت به نیروی کار و جریمه تعیین شده برای کارفرما، توسط سازمان های ذی ربط، اعلام می گردد.
نحوه محاسبه جریمه برای کارفرما و پرداخت غرامت به نیروی کار
بنا بر مصوبه دولت ترکیه و با توجه به قانون شماره 5510، کارفرمایان می بایست هرگونه حادثه و آسیب جسمی/روانی رخ داده برای یک از نیروی های کار در محیط کار را همزمان، به سازمان تامین اجتماعی و اداره منطقه ای کار گزارش داده که تخطی از آن، می تواند با جریمه مالی یا سایر اقدامات قانونی، همراه شود. همچنین، درصورتی که بیش از یک نفر و تحت شرایط کار، دچار آسیب جسمی یا روانی شده باشند، مبلغ غرامت برای هر یک کدام از آنها جداگانه محاسبه و پرداخت می گردد، ولی کارفرما بر اساس میزان آسیب بوجود آمده و آنجا در مدارک ذکر شده باشد، تنها مشمول یک جریمه کلی می گردد (نه جریمه بر اساس هر فرد آسیب دیده).
- نکته مهم: در ترکیه هرگونه غرامت مالی و غیرمالی ناشی از حوادث کار، در قانون کار به شماره 4857 و قانون ایمنی و بهداشت شغلی، برای کارفرمایان، نیروی کار و حوادث شغلی، مدنظر قرار گرفته است.
دادگاه مربوطه برای رسیدگی به آسیب دیدگی های ناشی از حوادث شغلی
در صورتی که اختلاف نظر یا شکایتی در رابطه با آسیب دیدگی ناشی از حوادث شغلی بین کارفرما و نیروی کار وجود داشته باشد، آنها می توانند به دادگاه مربوط به پرونده های حوزه کار مراجعه کرده و اختلافات و مشکلات موجود را رسیدگی و حل کنند.
