تایماز گلزار اگر در ترکیه به عنوان: جهانگردان، مقیم، دانشجو، سرمایه گذار، کارگر یا …، تازه وارد هستید، لازم است در مورد قوانین اجتماعی و آداب رفتاری مردم آن، مطلع باشید. لذا، قصد داریم جهت کمک به شما، به برخی نکات مهم در این رابطه اشاراتی کنیم.
طبقه بندی اجتماعی
در ترکیه، مهمترین عامل تعیین کننده وضعیت اجتماعی، ثروت و میزان تحصیلات می باشد. دسته بندی های اصلی عبارتند از: طبقه مرفه و تحصیل کرده شهری، طبقه متوسط شهری، طبقه پایین شهری، طبقه گسترده ملاکان روستایی و جمعیت عمومی روستایی. داشتن تحصیلات دانشگاهی، حداقل شرط ورود به طبقه تحصیل کرده شهری است که موقعیت های فراوانی را به همراه می آورد.
- طبقه بالای شهری، شامل: گروه هایی که از جایگاه بالایی برخوردار بوده و با: میزان تحصیلات، نفوذ سیاسی و ثروتشان، مشخص می شوند. اعضای این طبقه عموما گرایش بیشتری به فرهنگ غرب دارند.
- طبقه متوسط شهری، شامل: اغلب کارمندان دولت، صاحبان مشاغل و صنایع متوسط، عمده افراد فعال در مشاغل خدماتی، برخی کارگران ماهر و دانشجویان دانشگاهی، است. معمولا این طبقه از مردم، نسبت به طبقه بالا تر کمتر به فرهنگ غرب گرایش داشته و بیشتر پایبند فرهنگ ترکیه ای می باشند.
- طبقه پایین شهری، شامل: کارگران نیمه کاره و غیر ماهر، کارگران خدماتی کم درآمد و بیکاران در شهر، می باشد. نرخ بالای مهاجرت روستاییان جوان به مناطق شهری، موجب رشد سریع این طبقه شده است.
نمادهای طبقه بندی اجتماعی
پوشش اکثر مردم طبقات مختلف اجتماعی، به سبک پوشش غربی و شامل: شلوار، پیراهن و کت، می باشد. زنان و مردان طبقه بالا و متوسط شهری، بیشتر به مدهای غربی توجه داشته و در آپارتمان های گران قیمت زندگی می کنند؛ استفاده از لوازم لوکس غربی مانند: اتومبیل، تجهیزات الکترونیکی، تلفن های همراه و کامپیوتر، جزو مشخصه های این طبقه شمرده می شود.
- طبقه بالای اجتماعی، علاقه یادگیری زبان های اروپایی در مقطع دبیرستان و دانشگاه بوده و سلیقه و تمایل خود را به فرهنگ، هنرها و رویدادهای اجتما غربی، سوق داده اند.
- طبقه متوسط اغلب تمایل به استفاده از موسسات آموزش استاندارد ترکیه ای دارند.
- بیشتر اعضای طبقات پایین شهری، در حومه شهر (زاغه ها)، زندگی کرده و تنها تعداد کمی از آنها امکان فارغ التحصیلی از دوره دبیرستان (Lise)، را دارند. این طبقه، کمترین در معرض تاثیر فرهنگ غرب و شهرنشینی بوده و همانند طبقه روستایی، گرایش به صحبت با لهجه های محلی و ویژگی های دستور زبانی ترکیه ای دارند.
نقش و جایگاه زنان و مردان در جامعه
قانون ترکیه پرداخت حقوق برابر برای کار برابر را برای مردان و زنان تضمین و عملا دسترسی به کلیه برنامه های آموزشی و شغلی را برای زنان، فراهم کرده است. به طور کلی، مردان صاحب موقعیت های شغلی بالا در: تجارت، ارتش، دولت، حرفه ها و دانشگاه ها، می باشند. طبق ارزش های سنتی، زنان می بایست کارهای خانه را انجام و در اجتماع و نیز مردان ناآشنا، کار نکنند. با این حال، این موضوع امروزه تغییر کرده است.
آداب و رسوم خانه
از دوره آسیای میانه، «خانه» برای مردم ترکیه مکانی مقدس می باشد. زوجی که تصمیم به زندگی خود در کنار می گیرند، رابطه آنها با عنوان «ازدواج» شناخته می شود (خانه = Ev، ازدواج/کردن = Evlenmek). از این رو، آداب و رسوم خانه دارای جایگاه مهمی در قوانین اجتماعی ترکیه داشته و هرگز با کفش وارد آن نمی شوند. همچنین، معمولا اتاقی را بصورت اختصاصی، برای میهمان درنظر گرفته و همیشه آن را تمیز نگه می دارند.
ازدواج، خانواده و خویشاوندی
ترکیه ای ها انتظار دارند جوانان بالغ، ازدواج کرده و صاحب فرزند شوند که اکثرا نیز چنین اتفاق می افتد. اکثر مردم ترکیه، با هم کیش یا خویشاوند خود ازدواج می کنند، هرچه ازدواج های بین اقوام مختلف در اهل سنت، چندان غیرمرسوم نمی باشد. در جامعه سنتی ترکیه، انتخاب همسر و مراسم ازدواج، توسط خویشاوندان برپا می شد. مراسم ازدواج و پیوند زناشویی، با حضور امام (روحانی ترکیه ای)، جنبه اخلاقی و اجتماعیِ قابل قبول پیدا می کند.
به طور سنتی، اکثر خانواده های ترکیه ای شکل تک هسته ای داشته و واحدهای اساسی خویشاوندی، شامل: خانواده (Aile)، و خانه (Hane)، می شوند. معمولا اعضای خانه با هم غذا خورده و در درآمد و هزینه های زندگی، با هم مشترک می باشند. واحد بزرگتر بعدی، پدرسالاری (Sulale)، است که شامل خویشاوندانی بواسطه جد پدری مشترک، می باشد.
خانواده سنتی ترکیه با: برتری و سلطه مردان، احترام به بزرگترها و قرار دادن زنان در رده پایین تر، مشخص می شود. پدر یا پیرترین مرد خانه، به عنوان بزرگ خانواده، دارای شخصیتی مقتدر بوده و در جایگاهی است که به وی احترام گذاشته شده و از او اطاعت می شود. مادر خانواده نیز مورد احترام بوده که رابطه اش با فرزندان، گرم و غیررسمی است.
سنت های ازدواج: وعده گرفتن، نامزدی، حنا بندان و عروسی
شاید روزهای پیش از ازدواج، لذت بخش ترین لحظه ها در جامعه ترکیه باشد؛ یعنی زمانی که همه در مکانی مشترک، دور هم جمع شده و یکدیگر را ملاقات می کنند. مراسم پیش از ازدواج: خواستگاری، نامزدی، حنا بندان و عروسی، قطعا بدون توجه به وضعیت اجتماعی یا درآمد شما انجام می گیرد. گرچه تفاوت های کمی از نظر: منطقه، جغرافیا و ساختار اجتماعی، وجود دارد، اما این ها سنت هایی هستند که همه از آن آگاهند. مراسم خواستگاری و پذیرایی با قهوه ترک هنگام مراسم (همراه نمک داخل آن!)، انداختن حلقه/انگشتر در دوران نامزدی و بسیاری موارد دیگر، باید پیش از عروسی و در طی مراسم عروسی، به عنوان قوانین نانوشته، انجام می شوند.
فرهنگ و آداب و رسوم
با توجه به قدمت فرهنگ ترکیه، آنها دارای آداب و رسوم و فرهنگ های خاصی هستند که: برخی از آنها همچنان رایج هستند، برخی به مرور زمان تغییر کرده و برخی نیز بیشتر در بین مردم روستا، همچنان رواج دارند. اما، نحوه: خطاب قرار دادن، خوشامدگوی، تماس چشمی، مکالمه و …، موارد مهمی هستند که هنگام برقراری ارتباط با مردم ترکیه، باید از آنا اطلاع داشته باشید.
آداب و رسوم دعوت به صرف غذا
مهمان نوازی (Misafirperverlik)، یکی از ستون های فرهنگ روستایی در ترکیه است؛ از این رو، بعید است شما ترکیه را حداقل یک بار بدون دعوت برای نوشیدن چای در Çayhane (چایخانه)، یا منزل شخصی، ترک نکنید. اگر واقعا این امر برایتان امکان پذیر نمی باشد، با قرار دادن یک دست روی سینه خود و اشاره به ساعت با دست دیگر و نهایتا نشان دادن مسیری که باید بروید، می توانید «تشکر کرده» و دعوت را رد کنید. به یاد داشته باشید که درصورت قبول دعوت چای، نوشیدن فقط یک فنجان، نشانه بی احترامی می باشد. اگر هم به یک وعده غذایی کامل دعوت شدید، ابتدا بهتر است آن را رد کنید – اگر میزبان به شما اصرار کرد که حداقل دو بار دیگر نیز تکرار می شود، می توانید آن را در درخواست سوم پذیرید.
دعوت به صرف غذا در خانه یک ترکیه ای، در عین حال یک افتخار و نیز التزام می باشد. همیشه هنگام ورود به خانه، کفش های خود را دربیاورید. در شهر و خانواده های طبقه متوسط، صرف غذا با نشستن دور یک میز و استفاده از قاشقف کارد و چنگال صورت می گیرد. در حالی که در خانه های روستایی، معمولا صرف غذایی دور یک میز کوتاه که دورش کوسن چیده شده، انجام می گیرد. در این حالت، به یاد داشته باشید پاهای خود را زیر میز جمع کرده یا آنها را پارچه ای که برای این منظور تهیه شده، بپوشانید (پاها، چه پوشیده باشند یا نه، چون کثیف تلقی می شودن، بهتر است هرگز آنها به سمت کسی اشاره نکنند). هنگامی که غذا را با تکه های نان و بصورت لقمه، از ظرفی مشترک می خورید، از دست راست خود استفاده کنید. اگر در رستوران از خلال دندان استفاده می کنید، هنگام انجام این کار دهان خود را بپوشانید.
طرز پوشش و زبان بدن
- طرز پوشش
آنچه در ترکیه به عنوان پوششی قابل قبول محسوب می شود، تا حد زیادی بسته به حضور شما در هر یک از استان ها، حتی شهرهای ترکیه دارد. همانطور که می دانید، ترکیه ای ها مردمی عمدتا مسلمان بوده و درخصوص پیروی از مد لباس اسلامی، تفاوت های زیادی دارند. بیشتر مردها، لباس هایی رایج در جهان چون: پیراهن و کت شلوار می پوشند.
زنان می توانند از مانتوهای مشکی و بلند (که گاهی ممکن است از سر تا پای آنها را پوشش بدهد)، گرفته تا لباس ها یا دامن های بلند با تی شرت که اغلب در رنگ های مختلف هستند، بپوشند. در جوامع سنتی اسلامی، زنان در جامعه بسیار محجوب و در نزد خانواده خود بویژه خویشاوندان نزدیک، لباس های راحت تری می پوشند. با این حال و به طور کلی، ترکیه نسبت طرز لباس پوشیدن، محافظه کار می باشد.
- زبان بدن
ترکیه ای ها انواع مختلفی از زبان بدن که سریع قابل فهم می باشد را استفاده می کنند. فشار زبان روی سقف دهان و بالا بردن همزمانِ ابرو و چانه، به معنی «نه» یا «هیچ چیز نیست» می باشد. شکل خلاصه آن نیز، تنها با بالابردن ابروها انجام می گیرد. در مقابل، تکان دادن سر به سرعت از یک طرف به طرف دیگر، معنای «توضیح دهید، من نمی فهمم» است، در حالی که حرت آرام سر به پایین و بصورت مورب، به معنی «بله» می باشد.
- اشارات رایج
- با جمع کردن انگشتان دست (قرار گرفتن انگشت شست در مقابل سایر انگشتان)، و حرکت دست به بالا و پایین، به این معنی «چیزی خوب، خوشمزه یا خوب به نظر می رسد» می باشد؛ این حرکت اغلب با صدای «اوووم» همراه است.
- بلند کردن چانه و ایجاد صدای «نوچ» به معنی «نه» می باشد.
- برای رد یک پیشنهاد، مردم اغلب فقط دست خود را بر روی سینه خود می گذارند.
- دست خود را در کنار سر خود نگه داشته و با حرکتی شبیه بستن لامپ، معنای «دیوانه شدن کسی» را بیان کنید.
- اشارات ناپسند
- اشاره با انگشت به کسی، بی ادب تلقی می شود.
- هنگام ورود به خانه فردی، در آوردن کفش ها کاری رایج بوده و هنگام نشستن روی زمین یا مبل و انداختن یک پا روی پای دیگر، مطمئن شوید کف پای شما سمت پایین بوده و به طرف کسی گرفته نشده است.
- در گوشی حرف زدن در تجمعات کوچکی مانند سرمیز غذا.
- مسلمانان نمی توانند در ماه رمضان و حدفاصل طلوع و غروب خورشید: بخورید، بنوشید، یا سیگار بکشید. لذا، از خوردن، آشامیدن یا سیگار کشیدن در خیابان بویژه مکان هایی مانند Fatih، خوددارری کنید.
سخن آخر
با توجه به گستردگی فرهنگ و آداب و رسوم مردم ترکیه، اشاره به همه آنها کار آسانی نمی باشد. بنابراین، درصورت تمایل به کسب اطلاعات بیشتر درخصوص: زندگی در ترکیه، فرهنگ آپارتمان نشینی، غذاهای معروف، جاذبه های گردشگری و …، (یا حتی: تحصیل در ترکیه، سرمایه گذاری در ترکیه، کار در ترکیه، قوانین اتباع خارجی در ترکیه، دریافت پاسپورت ترکیه، خرید ملک در ترکیه و …)، کسب کنید، پس نگاهی به سایر مقالات ما بیندازید.
