تایماز گلزار در سال های اخیر، یکی از مهمترین تاثیرات جهانی شدن را می توان در پویایی کار و تجارت بین الملل مشاهده کرد که نمونه آن را می توان بیشتر شدن توجه سرمایه گذاران خارجی به ترکیه دانست. همین امر موجب شده اتباع خارجی مختلف که به مرور در شهرهای مختلف ترکیه مستقر شده اند، خواستار ایفای نقش در جوامع مختلف مدنی شده است؛ از این رو، دولت این کشور قوانینی درخصوص امکان تاسیس انجمن توسط اتباع خارجی را تصویب کرده است.
ترکیه کشوری است که با توجه به جمعیت جوان، زیرساخت های پیشرفته، موقعیت ژئوپلیتیکی (محل اتصال سه قاره به هم)، و مزیت های سرمایه گذاری که برای منطقه فراهم می کند، مورد توجه اتباع خارجی زیادی قرار گرفته است؛ لذا، سرمایه گذاران و کارکنان خارجی بسیاری، این کشور را انتخاب می کنند. درنتیجه، بسیاری از سرمایه گذاران یا کارمندان خارجی که در ترکیه مستقر شده و به فعالیت می پردازند، نیازمند داشتن انجمن های مختص به خود به عنوان یک حق قانونی می باشند.
قوانین مربوط به انجمن ها در ترکیه
از سال 2001 و بنابر ماده 33 قانون اساسی، آزادی و حق تاسیس انجمن در ترکیه تضمین شده است. بر این اساس، همه می توانند بدون نیاز به اطلاع رسانی از قبل، در ترکیه اقدام به تاسیس انجمن کرده یا عضو آن شوند و عضوگیری نمایند؛ با این حال، برخی شرایطی که تاسیس انجمن در آن محدود شده نیز، در قانون اساسی درنظر گرفته شده است. طبق قانون اساسی ترکیه و با توجه به دلایلی چون: امنیت ملی، حفظ نظم عمومی، پیشگیری از وقوع جرم، حفظ بهداشت و اخلاق عمومی و نیز حمایت از آزادی دیگران، می توان آزادی تاسیس انجمن را محدود کرد؛ به علاوه، آزادی تاسیس انجمن طبق ماده 16 قانون اساسی که مشروط به مطابقت با قوانین در چارچوب حقوق و آزادی های اساسی در نظر گرفته شده، می تواند برای اتباع خارجی محدود شود.
شرایط تاسیس انجمن توسط اتباع در ترکیه
مطابق ماده 93 قانون مدنی 4721 ترکیه، اشخاص حقیقی خارجی که حق اقامت در ترکیه را دارند، مجاز به تاسیس انجمن یا عضویت در آن می باشند؛ از این روی، برای آنکه یک شهروند خارجی بتواند عضو انجمنی در ترکیه شود، باید اجازه اقامت معتبر داشته باشد. علاوه بر این، شهروندان ترکیه ای که در خارج از کشور اقامت داشته و دارای تابعیت دوگانه هستند، هیچ مانع قانونی برای عضویت یا تاسیس یک انجمن ندارند.
در همین راستا، اتباع خارجیِ دارای مجوز اقامت در ترکیه که قصد تاسیس انجمن را دارند، باید درخواست تاسیس انجمن را همراه با مدارک زیر، به دفتر انجمن ها در شهری که در آن هستید، ارائه دهند:
- آیین نامه
- بیانیه تاسیس انجمن
- قرارداد اجاره یا رضایت نامه
- فهرست اعلانات
- تهیه آیین نامه انجمن در 4 نسخه و امضای آنها توسط کلیه اعضای موسس
- در صورت اجاره مکانی به عنوان دفتر انجمن، قرارداد اجاره و در صورتیکه محل به صورت رایگان به انجمن اختصاص یابد، رضایت نامه کافی فرد اهدا کننده
نحوه تاسیس انجمن ها توسط اتباع خارجی در ترکیه
بنا بر قوانین مرتبط با انجمن ها، هیچ مانعی برای اتباع خارجی جهت تاسیس قانونی شعبه، وجود ندارد. انجمن هایی که قبلا در اساسنامه آنها افتتاح شعبه مطرح شده، در کنار مجوز دریافت شده از هیئت مدیره، تنها کافی است دو اعلامیه تاسیس که توسط حداقل سه نفر امضا شده را به همراه مدارک زیر، به مقامات محلی شهری که شعبه در آن افتتاح خواهد شد، ارائه نمایند:
- 2 عدد اساسنامه تایید شده انجمن
- کپی کارت شناسایی موسسین
- مجوز اقامت موسسین خارجی
- فهرستی حاوی: نام، نام خانوادگی، محل زندگی و امضای اعضای هیئت مدیره موقت و شخص یا افرادی که مجاز به دریافت اعلان هستند
- کپی رای صادر شده مبنی بر اختیاراتی که به هیئت مدیره داده شده
- کپی اختیاراتی که به کسانی که به عنوان بنیانگذار منصوب شده اند
پس از تحویل مدارک فوق، معمولا یک دوره 60 روزه برای بررسی چنین درخواست هایی تعیین می گردد. در پایان این مدت، مجوز تاسیس شعبه برای انجمن هایی که مناسب ارزیابی شده اند، صادر می شود؛ این مجوز، نهایتا طی 7 روز پس از اعلان تاسیس شعبه، از طرف اداره کل انجمن های استان، به وزارت کشور ارسال می شود.
نکته مهم: توجه داشته باشید، احتمال دارد صدور مجوز با توجه به اساسنامه و حیطه فعالیت آنها، تایید نشده و نتوان حتی اقدام به تاسیس شعبه نمود.
