انواع پاسپورت و ویژگی های آنها

از 15 ژوئیه سال 1950 گذرنامه های ترکیه ای مطابق قانون گذرنامه (شماره 5682)، برای شهروندان ترکیه برای سفر به خارج از کشور صادر می شود. ساکنین اصالتا ترکیه ای در قبرس شمالی (TRNC)، نیز واجد چنین شرایط هستند که در صورت تمایل، می توانند درخواست گذرنامه ترکیه ای، پاسپورت TRNC یا گذرنامه اتحادیه اروپا کنند. لازم به ذکر است، پاسپورت های صادر شده از تاریخ 1 ژوئن 2010 بیومتریک بوده و برای 10 سال اعتبار دارند (5 سال برای گذرنامه های ویژه). براساس رده بندی صورت گرفته از سوی شاخص پاسپورت های هانلی و شرکا، در سال 2018 گذرنامه ترکیه در رتبه 49 ام جای گرفت.

انواع پاسپورت ترکیه

1. پاسپورت معمولی یا قرمز:

   (به زبان ترکی: Umuma Mahsus Pasaport)، که از سال 2010 به عنوان گذرنامه مارون (به ترکیه ای: Bordo Pasaport)، نیز شناخته می شود.

قرمز رایج ترین رنگ برای گذرنامه بوده و پاسپورت هایی با جلد قرمز، اغلب از سوی کشورهایی که در گذشته یا در حال حاضر دارای حکومت کمونیستی هستند، انتخاب می گردد. از این رو، شهروندان: اسلوونی، چین، صربستان، روسیه، لتونی، رومانی، لهستان و گرجستان، دارای گذرنامه های قرمز هستند. کشورهای عضو اتحادیه اروپا، به جز کرواسی، از پاسپورت های آبی و سایر طیف های قرمز نیز استفاده می کنند. کشورهایی که علاقه مند به عضویت در اتحادیه اروپا هستند، مانند: ترکیه، مقدونیه و آلبانی، چند سال پیش رنگ گذرنامه های خود را به رنگ قرمز تغییر دادند. کشورهای عضو جامعه آند مانند: بولیوی، کلمبیا، اکوادور و پرو نیز، دارای پاسپورت های آبی می باشند.

درحالت کلی، پاسپورت قرمز، برای آن دسته از شهروندان ترکیه صادر می شود که، واجد شرایط دریافت هیچ یک از انواع گذرنامه های زیر نمی باشند.

2. پاسپورت خصوصی یا سبز:

   (به زبان ترکیه ای: Hususi Pasaport)، که به آن پاسپورت سبز نیز گفته می شود (به ترکیه ای: Yeşil Pasaport)، به دارنده خود اجازه می دهد بدون نیاز به دریافت ویزا، به برخی کشورها سفر کند. برخلاف گذرنامه معمولی، این نوع پاسپورت از پرداخت هزینه های معمول معاف بوده و صرفا ملزم به پرداخت هزینه دفترچه می باشند (برای سال 2019، برابر با 50 لیر – حدود 25 دلار).

اغلب کشورهای مسلمان چون: مراکش، عربستان سعودی و پاکستان، دارای گذرنامه های سبز می باشند. سبز، رنگ مورد علاقه پیامبر اکرم (ص)، بوده و نماد «طبیعت، زندگی و ایمان» است. شهروندان چندین کشور آفریقای غربی مانند: بورکینا فاسو، نیجریه، نیجر، ساحل عاج و سنگال نیز، دارای گذرنامه هایی با طیف های گوناگونی از رنگ سبز می باشند. درخصوص این کشورها، رنگ سبز نشانه عضویت آنها در ECOWAS (جامعه اقتصادی کشورهای آفریقای غربی – Economic Community of West African States)، است.

پاسپورت خصوصی یا سبز، برای موارد زیر صادر می گردد:

• اعضای سابق مجلس شورای ملی
• کارکنان رده اول، دوم و سوم دولت
• کارکنان بازنشسته رده اول، دوم و سوم دولت
• شهرداران
• همسر دارندگان این پاسپورت
• فرزندان مجرد و غیرشاغل دارندگان این پاسپورت که با والدینشان زندگی می کنند (تا رسیدن به سن 25 سال)

3. پاسپورت خدماتی یا آبی/خاکستری:

   (به زبان ترکی: Hizmet Pasaportu)، که به آن گذرنامه خاکستری (به ترکیه ای: Gri Pasaport)، نیز گفته می شود. رنگ آبی نماد «دنیای جدید» بوده و 15 کشور حوزه کارائیب، دارای پاسپورت های به این رنگ می باشند. در بین کشورهای آمریکای جنوبی، جلد آبی گذرنامه نماد ارتباط با اتحادیه صنفی مرکوسور (Mercosur)، است که شامل: برزیل، آرژانتین و پاراگوئه، می باشد؛ در این خصوص، ونزوئلا به دلیل عضویت در این اتحادیه و نیز ارائه پاسپورت قرمز رنگ به شهروندانش، استثنا می باشد. در سال 1976، گذرنامه های شهروندان آمریکایی نیز برای مدتی به رنگ آبی تغییر یافت.

پاسپورت خدماتی یا آبی/خاکستری، برای موارد زیر صادر می گردد:

• اشخاصی که واجد شرایط دریافت پاسپورت ویژه یا دیپلماتیک نبوده، اما برای اهداف رسمی و/یا دولتی، مجبور به سفر به خارج از کشور می باشند
• ورزشکاران ملی
• شهروندان ترکیه ای که برای سازمان های بین المللی کار می کنند (ترکیه عضو آنها می باشد)
• کارمندان هلال احمر
• کارمندان انجمن هوانوردی ترکیه
• همسر دارندگان این گذرنامه
• فرزندان مجرد و غیرشاغل دارندگان این پاسپورت که با والدینشان زندگی می کنند (تا رسیدن به سن 25 سال)

4. پاسپورت دیپلماتیک یا سیاه:

   (به ترکی: Diplomatik Pasaport)، پس از سال 2010 نیز به عنوان گذرنامه سیاه (به ترکیه ای: Siyah Pasaport)، نیز خواندهمی شود.

نادرترین گذرنامه ها آنهایی هستند که دارای پوشش سیاه رنگ می باشند. همچنین این رنگ پاسپورت را می توان در بین شهروندان برخی کشورهای آفریقایی مانند: بوتسوانا، زامبیا، بوروندی، گابن، آنگولا، چاد، کنگو، مالاوی و غیره نیز، مشاهده کرد. شهروندان نیوزلند نیز به دلیل اینکه رنگ سیاه، رنگ ملی کشورشان می باشد، گذرنامه هایی به رنگ سیاه هستند.

گذرنامه دیپلماتی یا سیاه، برای موارد زیر صادر می گردد:

• اعضای مجلش شورای ملی و سایر وزرا به غیر نخست وزیر
• رئیس قوه قضاییه و معاونین سیستم قضایی
• دیپلمات ها
• اعضای تیم مذاکره کننده برای مقابله با مسائل بین المللی
• همسر دارندگان گذرنامه دیپلماتیک که صرفا هنگام همراهی با دارنده اصلی، قابل استفاده است
• دختران مجرد و غیرشاغل و نیز پسران زیر 18 سالِ دارندگان این پاسپورت که به همراه والدین خود زندگی می کنند (صرفا در صورت همراهی با دارنده پاسپورت اصلی، قابل استفاده است)

پاسپورت های بیومتریک (Biometric)

گذرنامه های بیومتریک ترکیه ای (Biyometrik Pasaport)، از تاریخ 1 ژوئن 2010 و مطابق استانداردهای جدید ICAO، قابل ارائه است. ثبت درخواست برای دریافت این دست گذرنامه، از طریق وب سایتِ دولت امکان پذیر بوده که از طریق پست نیز، ارسال می شود. پاسپورت های بیومتریک دارای جلدهایی به رنگ های مختلف هستند؛ مطابق با استانداردهای ایكائو، پاسپورت های معمولی به رنگ قرمز و دیپلماتیک به رنگ سیاه می باشند. پاسپورت های جدید بیومتریک، مطابق با تغییرات اعمال شده اتحادیه اروپا در سال 2018 و از جنس پلی کربنات می باشد.

هزینه های دریافت پاسپورت ترکیه

مدت هاست گذرنامه ترکیه یکی از گرانترین پاسپورت های جهان به شمار می آید. در ژوئن سال 2010 و به دلیل افزایش تقاضای عمومی، هزینه گذرنامه های معمولی تقریبا نصف گردید. با وجود کاهش گسترده هزینه ها، هنوز هم پاسپورت ترکیه یکی از گرانترین گذرنامه های جهان (به مدت 10 سال بعد از لبنان (330 دلار)، و استرالیا (197 دلار))، می باشد.

از این رو، قوانین دریافت پاسپورت اصلاح و حداکثر اعتبار گذرنامه آن از 5 به 10 سال افزایش یافت. در حال حاضر برای دریافت پاسپورت 10 ساله، علاوه بر هزینه معمول آن در حدود 945.10 لیر (160 دلار)، هزینه دفترچه نیز اعمال می گردد. علاوه بر قیمت های بالای پاسپورت، دولت ترکیه مبلغ 50 لیر (تقریبا 9 دلار)، را جهت تمدید از دارندگان گذرنامه های این کشور دریافت می کند (البته به استثنای خدمه کشتی و هواپیما، کسانی که در خارج از کشور زندگی می کنند و افرادی که تابعیت دوگانه دارند).

شرایط دریافت ویزا برای شهروندان ترکیه

کشورها و سرزمین هایی که دارای ورودی بدون ویزا یا ویزا از زمان ورود برای دارندگان پاسپورت های ترکیه هستند:

• جمهوری ترکیه
• بدون ویزا
• دریافت ویزا هنگام ورود
• ویزای الکترونیکی (e-Visa)
• دریافت ویزا هم هنگام ورود یا بصورت آنلاین
• نیاز به دریافت ویزا