تایماز گلزار باتوجه به اینکه امروزه افراد زیادی برای اقامت، زندگی و کار به ترکیه مهاجرت کرده اند، امکان دیدار با آنها به عنوان مهاجر، تابع قوانینی است که باید از آنها اطلاع داشت.
نخست، اتباع خارجی باید بعد اتمام مهلت ویزای خود و به منظور اقامت به مدت مشخص در ترکیه، دارای مجوز اقامت باشند که سندی قانونی از سوی مقامات ذی صلاح می باشد. از این رو، به مجوزی که پس از پایان مهلت تعیین شده برای ویزا، به اتباع خارجی جهت اقامت ارائه می گردد، «مجوز اقامت» نامیده و دارای انواعی چون: دائمی، موقت، خانوادگی، تحصیلی، حقوق بشری و قربانیان قاچاق انسان، است.
اتباع خارجی به منظور دریافت مجوز اقامت در ترکیه، باید مدارک مورد نیاز را برحسب هدف اقامتشان تهیه و به مقامات ذی صلاح مراجعه نمایند. لذا، این افراد باید شخصا به مدیریت شعبه اتباع خارجی واقع در شهر اقامت خود یا به دفتر اتباع خارجی در منطقه (درصورت وجود)، مراجعه نمایند. در نتیجه، اتباعی که می خواهند در ترکیه به عنوان مهاجر نزد اقوام خود رفته یا بطور کل در ترکیه زندگی کنند، ملزم به گذراندن مراحل خاصی هستند.
مجوز اقامت
مجوز اقامت به منظور مستندسازی اقامت اتباع خارجی که به صورت قانونی در کشوری دیگر مانند ترکیه، برای مدت زمان و هدف مشخصی قصد اقامت دارند، از سوی مقامات صادر می گردد که تابع شرایطی است. از این رو، مجوز اقامت متناسب با هدف اقامت، حداکثر تا 5 سال در زمان صدور، تنظیم و در مجموع نیز تا 4 بار، قابل تمدید است. اتباعی که به ترکیه می آیند، طی 180 روز می توانند تا 90 روز مجوز اقامت دریافت کنند. اما اتباعی که می خواهند بیش از این مدت اقامت داشته باشند، با توجه به هدف اقامت خود، موظف به دریافت اجازه اقامت هستند.
اتباع خارجی موظفند برای تمدید مجوز اقامت خود پیش از اتمام مهلت آن یا حداکثر تا 15 روز بعد تاریخ انقضا، به مقامات قانونی ذی صلاح مراجعه نمایند. با توجه به اینکه هزینه های مجوز اقامت توسط وزارت دارایی و بر اساس اصل تقابل تعیین می شود، در ابتدای هر سال در روزنامه رسمی منتشر می گردد. همچنین، هزینه مجوزهای اقامتی که بعد انقضای این مدت صادر می شوند (یعنی پس از مهلت قانونی)، یک برابر بیشتر خواهد بود. از سوی دیگر، بنابر قوانین مرتبط با سفر اتباع خارجی به ترکیه، این افراد باید برای دریافت اجازه اقامت دارای گذرنامه معتبر بوده و آن را ارائه نمایند. اتباعی که اجازه اقامت خود را گم کرده اند، باید با در دست داشتن گزارش تنظیم شده توسط پلیس، در اسرع وقت به شعبه اتباع خارجی ادارات پلیس در شهر محل اقامت یا حضورشان مراجعه و نسبت به دریافت مجوز اقامت جدید اقدام نمایند.
اجازه اقامت برای اتباعی که در ترکیه دارای اقوامی هستند
به همسر و فرزندان اتباع خارجی که با هدف تحصیل در ترکیه مجوز اقامت دارند، مجوز «همراه» صادر می شود. برای پدر، مادر و سایر نزدیکان نیز درصورتیکه با ویزای طولانی مدت با هدف «بازدید» آمده باشد، اجازه اقامت می تواند برای اهداف بازدید صادر شود. از سویی دیگر، بستگان درجه 1 یا 2 اتباع خارجی ترکیه ای تبار و وابسته به فرهنگ ترکیه، باید تعهدنامه صادر شده از سوی دفاتر اسناد رسمی را، ارائه نمایند؛ در این تعهدنامه، باید مواردی مبنی بر تامین هرگونه نیاز از قبیل: غذا، سرپناه، پرداخت هزینه های درمانی و عدم نیاز به درخواست اسکان و کمک از دولت، ذکر شود. همچنین، باید نامه درخواستی مبنی بر فهرست اسامی مهاجران، کپی تایید شده شناسنامه از سوی دفترخانه رسمی و نامه درخواست برای افرادی که می خواهند به عنوان مهاجر نزد خود بیاورند، به ادارات استانی وزارت محیط زیست و شهرسازی مراجعه کنند.
شرایط مورد نیاز برای رفتن به ترکیه به عنوان مهاجریا پناهجو
طبق کنوانسیون 1951 ژنو درمورد وضعیت حقوقی پناهندگان که در کشوری غیر از وطن اصلی خود مانند ترکیه حضور دارند، «پناهنده» به فردی اطلاق می گردد که: به دلایلی چون: «نژاد، مذهب، ملیت، عضویت در یک گروه اجتماعی خاص یا عقاید سیاسی» و از ترس به خطر افتادن جان و مورد ظلم واقع شدن، به یک کشور خارجی جهت زندگی و بهره مندی از قوانین حمایتی، مهاجرت می کند. از این رو و پیش از هرگونه صدور مجوزی، وضعیت چنین افرادی اتوسط مراجعه ذی ربط کشور مقصد، بررسی و درصورت حائز بودن شرایط موردنظر مطابق قانون شماره 1994/6169 پناهندگی در ترکیه، به این افراد پناهندگی داده می شود.
آن دسته از اتباع خارجی که بطور موقت به ترکیه آمده و حال قصد دریافت اقامت دائمی یا پناهندگی دارند، باید به استانداری های محل سکونت خود مراجعه و اقدام نمایند. اتباع خارجی که در زمان تعیین شده (یعنی پیش از پایان مهلت قانونی حضورشان)، و در سریع ترین زمان ممکن اقدام نمی کنند باید دلایل تاخیر را توضیح و در این مورد با مقامات ذی صلاح همکاری کنند. لذا به اتباعی که می خواهند به عنوان مهاجر نزد اقوام خود در ترکیه بروند، توصیه می شود به موارد ذکر شده در بالا توجه نمایند.
