اوکازیون انرژی باد که یکی از منابع تجدیدپذیر انرژی است، پس از سوخت های فسیلی مانند زغال سنگ و گاز طبیعی، به عنوان بزرگترین منبع تولید برق در جهان استفاده می شود. دلیل اصلی این موضوع و افزایش توجه به آن چنین منبع انرژی را می توان ارزان بودن هزینه های تولید برق از منابع انرژی تجدید پذیر و به صرفه بودن آنها بویژه در کشورهایی مانند ترکیه دانست.
بنا بر برآوردهای انجام شده در سطح جهان، ظرفیت کل نیروگاه بادی نصب شده در سراسر جهان برابر با 570 گیگاوات است که پیش بینی می شود این ظرفیت تا سال 2030 دو برابر شود. در این میان، ترکیه به عنوان کشوری که دارای پتانسیل بالا در این حوزه و بادهای بسیار مناسب می باشد، در نخستین گام بیشتری توجه خود را به سرمایه گذاری بر نیروگاه های بادی در خشکی متمرکز که پیش بینی می شود در آینده با ارزیابی انرژی باد در سطح دریا، در این بخش نیز سرمایه گذاری هایی را صورت دهد.
انرژی باد و مزایای آن
همانگونه که می دانید، جریان باد در اثر اختلاف درجه حرارت در لایه های مختلف جوی و تاثیر تابش خورشید در سطح زمین به وجود می آید؛ از این رو، درجه حرارت های مختلف موجب تغییر رطوبت و فشار شده و اختلاف در میزان این فشار باعث حرکت هوا می شود. ویژگی های باد بسته به زمان و منطقه و نیز تفاوت های جغرافیایی در مکان و دماهای ناهمگن سطح زمین، متفاوت بوده و با دو پارامتر متفاوت یعنی سرعت و جهت، درنظر گرفته می شود. امروزه گرچه هزینه های سرمایه گذاری اولیه نیروگاه های بادی نسبتا بالا و عوامل ظرفیتی آن اندک است، اما هزینه های تولید روز به روز در حال کاهش بوده و با توسعه فناوری های ذخیره انرژی، می توان از نظر تامین پایدار تولید انرژی، راه حلی مناسب یافت. بر این اساس، سایر مزایای نیروگاه های بادی عبارتند از:
- نامحدود و رایگان بودن منبع باد و منشا طبیعت آن
- منبع انرژی تجدید پذیر، تمیز و دوستدار محیط زیست
- بی خطری، بی پایان و بدون هزینه تولید
- برابری تقریبی هزینه های سرمایه گذاری و ساخت نیروگاه های بادی و سوخت فسیلی
- هزینه های کمو تعمیر و نگهداری تجهیزات لازم
- راه حلی موثر در رفع وابستگی واردات به انرژی
- ساده بودن فناوری راه اندازی و بهره برداری از آن
- امکان راه اندازی و فعال کردن نیروگاه در مدت کم
اصول کار نیروگاه های بادی
توربین های بادی عناصر اساسی ساختار نیروگاه های بادی و دستگاه هایی هستند که انرژی جنبشی باد را به انرژی مکانیکی و سپس انرژی الکتریکی تبدیل می کنند. توربین های بادی را می توان با محور افقی یا عمودی تولید کرد که محورهای افقی بیشترین کاربرد را دارا بوده و در حد فاصل فعال و غیرفعال بودنشان، تولید انرژی می کنند. این توربین ها که تنها با سرعت معینی از باد می توانند تولید انرژی الکتریکی کنند، به منظور ممانعت از آسیب به سیستم بکار رفته در آنها، به طور خودکار و پس از رسیدن به سرعت مشخصی از باد متوقف می شوند؛ این سرعت بیشینه، به «سرعت برش» معروف می باشد. امروزه سرعت راه اندازی توربین های بادی مورد استفاده بین 2-4 متر، سرعت اسمی آنها بین 10-15 متر در ثانیه و سرعت غیرفعال شدنان بین 25-35 متر بر ثانیه است. هر توربین بادی با سرعت باد معینی، به حداکثر توان موجود در سیستم رسیده و این مقدار توان، با عنوان «حداکثر قدرت اسمی» و سرعت باد در این سطح با عنوان «سرعت اسمی» تعریف می شود؛ برج های توربین ها معمولا به شکل قفس یا لوله ای ساخته می شوند.
با توجه به ظرفیت های تولد برق از انرژی باد در ترکیه، تصمیم بر آن شده تا نیروگاه های بادی با ظرفیت 5 مگاوات (و بیشتر)، در ارتفاع حداقل 50 متری از سطح زمین نصب شوند تا بتوانند از سرعت باد بالای 7.5 متر بر ثانیه استفاده نمایند. ؛ پتانسیل انرژی باد در ترکیه 48000 مگاوات تخمین زده شده است.
چشم انداز سرمایه گذاری در انرژی باد در ترکیه
برآوردها حاکی از آن است که تا سال 2050، حدود 4 تریلیون دلار سرمایه گذاری در حوزه نیروگاه های بادی در سراسر جهان انجام و ترکیه نیز با توجه به ظرفیت های بالای موجو، بتواند سهم قابل توجهی را به خود اختصاص دهد. گواه چنین ادعایی در رابطه با ترکیه، سرمایه گذاری در نیروگاه بادی ای است که در سال 2019 و با برآورد ظرفیت تولید 687 مگاوات ساخته، ولی درمجموع موفق به تولید 856 مگاوات برق گردید؛ از این رو، به نظر می رسد ظرفیت سرمایه گذاری ها برای پروژه های در حال ساخت، 1309 مگاوات بوده و پیش بینی ها حاکی از ظرفیت تولید حدود 1500 مگاوات تا پیش از پایان سال 2020 می باشد. بر این اساس، در حال حاضر سهم تولید برق از نیروگاه های بادی درمجموعِ برق تولید شده در کلیه نیروگاه های ترکیه، به طور متوسط برابر با %7.42 باشد و این درحالی است که بیشتر نیروگاه های بادی ترکیه در مناطق: اژه، مرمره و مدیترانه واقع شده انتظار می رود باتوجه به ظرفیت های بادی و زیرساختی موجود در مانطق مانند: ازمیر، بالیک اسیر، مانیسا و چاناک قلعه، میزان تولید و جذب سرمایه به طرز چشمگیری افزایش پیدا کند.
