تایماز گلزار استانبول شهری زیبا با جاذبه های متعدد تاریخی و شهری است که می توان صحت این موضوع را در گوشه و کنار و برخی محله های آن مشاهده نمود. در این میان، برخی محله ها مانند «بالات (Balat)» بواسطه ویژگی های ساختاری و بصری خود، توانسته اند توجه زیادی را به خود جلب کنند. این محله بین میدان پرجمعیت تقسیم (Taksim)، و کاراکوی (Karaköy)، از قدیمی ترین محله های استانبول می باشد.
محله بالات در استانبول
بالات یکی از قدیمی و دیدنی ترین محله های استانبول، محله ای یهودی نشین بوده و با قدم زدن در خیابان های باریک و سنگفرش آن، می توان شاهد بناهای تاریخی زیبایی بود که نظیر آن را هیچ جای دیگری از استانبول، نمی توان یافت. این منطقه در نزدیکی سواحل «اِمین اونو (Eminönü)» در امتداد شاخ طلایی، پشت به منطقه «فنر (Fener)» بوده و پیاده، فاصه بسیار کمی با ایستگاه متروی «شاخ طلایی (Haliç)» دارد. همچنین، پارک های و بزرگ و زیبا در امتداد ساحل، تفرجگاه هایی که مناسب برای خانواده ها می باشند و نیز مسیر پیاده روی که به «پیر لوتی (Pierre Loti)» در انتهای شاخ طلایی می رسد، از ویژگی های این محله هستند.
محله بالات در اواخر دهه 1800 بر اثر زلزله ای ویرانگر، متحمل آسیب های زیادی شد که متعاقب آن، بخش قابل توجهی از جمعیت یهودیان این محله از آن کوچ کرده و طی دهه 1960، تعداد بیشتری به مناطق دیگر رفتند.
تاریخچه محله بالات
از گذشته های دور، محله بالات محل زندگی و سکونت اقلیت های مذهبی مانند یهودیان و ارتدوکس های یونانی بوده که از آثار بجامانده از اقامت آنها، می توان به دبیرستان یونانی بزرگ و زیبای فنر (Fener Greek High School)، اشاره داشت؛ همچنین، یک کلیسای بلغاری در امتداد ساحل که با قطعات ریخته گری شده از آهن (ساخته شده در وین)، و یک برج ناقوس که هدیه ای از روسیه می باشد، قرار دارد.
بنا بر روایات تاریخی، در اواخر قرن 15 میلادی و به دستور «سلطان بایزید دوم (Sultan Bayezid II)»، آن دسته از مسلمانان و یهودیانی که به دلیل تفتیش عقاید در اسپانیا و افریقا، به ترکیه و استانبول پناه آورده بودند، در این منطقه استقرار داده و آنها پیشنهاد شهروندی این کشور داده شد. بدین ترتیب، به دلیل بالا بودن جمعیت یهودی و بعد ها ساخت 18 کنیسه در این محله، بالات به منطقه یهویدی نشین در استانبول تبدیل شد. اما در سال های بعد و با استقرار سایر اقلیت های مذهبی مانند مسیحیان، امروزه می توان آثار بجامانده از آنها مانند کلیسای آهنی معروف بلغاری (Bulgarian Iron Church)، را مشاهده کرد؛ همچنین، کنیسه های اهریدا و یانبول (Ahrida and Yanbol)، بیمارستان اُر-آهاییم (Or-Ahayim)، کلیساهای سنت جورج و ایلخانی قسطنطنیه (St. George’s Church and the Ecumenical Patriarchate of Constantinople)، از جمله آنها هستند.
امروزه، بواسطه کاهش جمعیت یهودیان، ارامنه و یونانیان، بیشتر جمعیت محله بالات مسلمان بوده و به دلیل تعدد آثار تاریخی و مهم در آن، در سال 1985 در فهرست میراث جهانی یونسکو به ثبت رسید.
خانه های رنگارنگ بالات
علاوه بر ویژگی های تاریخی، شاید بتوان نمادی ترین مورد در رابطه با محله بالات را، پله ها و خانه های رنگارنگ آن در امتداد خیابان های سنگفرش شده و شیب دار دانست. این خانه ها که قدمتشان به بین 50 تا 200 سال می رسد، از چوب ساخته شده و محبوبیت زیادی در نزد عکاسان هنری و گردشگران دارند. امروزه، بسیاری از این خیابان های بلات دارای کافه ها و رستوران ها بوده و مکانی مناسب برای استراحت و تماشای آثار زیبای تاریخی و خانه های رنگارنگ می باشند؛ مردم این محله، بسیار خوش برخورد و مهمان نواز بوده و از حضور گردشگران، بسیار استقبال می کنند.
بازارها و مراکز خرید محلی بالات
سال ها اقامت ساکنین مختلف (اقلیت های مذهبی متعدد)، و حضور فراوان گردشگران در این محله، موجب شده نه بازارهای زیادی امتداد خیابان های سنگفرش و پرپیچ و خم بالات وجود داشته و فروش صنایع دستی و محصولات تازه، شهرت آن را افزایش دهند. حتی اگر شما قصد خرید کردن نداشته باشید، قدم زدن در مسیر این مراکز خرید، موجب سرگرمی شما شده و پویایی آن، لاذت حضور در این مکان را بیشتر خواهد کرد.
اغذیه فروشی های معروف بلات
با توجه به محبوبیت و پر تردد بودن محله و خیابان های بالات، می توان تعدد زیادی کافه و رستوران را در این منطقه گردشگری دید و با رفتن به آنها، می توان با تنوع غذا های محلی بالت و رایج استانبول آشنا و از چشیدن طعم دلپذیر آنها، لذت برد؛ از جمله بهترین اغذیه فروشی های بالات، می توان به موارد زیر اشاره داشت:
- Old Balat Cafe، که در یکی از خیابان های اصلی محله قرار دارد، یک رستوران سنتی ترکی است که غذاهای محلی عالی و غذاهای فوق العاده مانند کباب قابلمه سفالی سرو می کند.
- Balat Antik Cafe، یکی از دیدنی‌ترین مکان‌های اینستاگرامی این محله است و دکور آن فوق‌العاده فتوژنیک است که حال و هوای کلی بالات را نشان می‌دهد و می‌توانید از نوشیدن قهوه یا چای ترک لذت ببرید.
- Forno Balat Restaurants، یکی دیگر از مکان هایی است که از تازه ترین مواد اولیه استفاده کرده و با خرید محصولات محلی، باعث می شود طعم غذاهای آن بسیار لذیذ شود. حتما پیتزاهای عالی آنها را سفارش دهید.
- Kosem Pastanesi، یکی از بهترین مکان‌های بالات است که می‌توانید بهترین دسرها و شیرینی‌ها را در این محله میل کنید. پای اسفناج آنها فوق العاده است، بنابراین آن را از دست ندهید.
- Barba Vasilis Tavern، با توجه به اینکه زمانی در بالات اقوام مختلف (یهودیان، مسیحیان و مسلمانان) سکونت داشتند و حتی پس از گذشت سالیان متمادی، جامعه یونانی در بسیاری از نقاط آن، به ویژه در مورد غذاها، خود را ترک کرده است. بنابراین، در Barba Vasilis Tavern، غذاهای سنتی و خانگی یونانی-ترکی لذیذ را خواهید دید که طعم فوق العاده ای دارند.
جاذبه های بالات
- خیابان کرمیت (Kiremit Street)
این خیابان که تمامی خانه های تاریخی و زیبا در آن قرار دارد، محبوب ترین خیابان بالات بوده و قدمت خانه های آن به 50 تا 200 سال می رسد.
- کالج ارتدوکس یونانی فانار (Phanar Greek Orthodox College)
این کالج یونانی که به «قلعه یا مدرسه سرخ (Red Castle or School)» شهرت دارد، با نام «مدرسه بزرگ ملت (the Great School of the Nation)» نیز شناخته شده و از سال 1454 تاکنون، همچنان مورد استفاده می باشد؛ این کالج به دلیل بزرگی و شکل قلعه مانند آن، پنجمین قلعه بزرگ اروپاست.
- کنیسه یانبول (Yanbol Synagogue)
کنیسه بلغاری یانبول، یکی از دو کنیسه باستانی بجا مانده از دورهای گذشته در بالات، توسط یهودیان سفاردی بلغاری (Sephardi)، در قرن 18 ساخته و همچنان نیز مورد استفاده یهودیان استانبول می باشد.
- کلیسای بلغاری سنت استفان (Bulgarian St. Stephen Church)
این کلیسا که قدمت آن به بیش از 124 سال می رسد، متعلق به ارتدکس های بلغاری بوده و یکی از دلایل معروفیت آن، استفاده از عناصر پیش ساخته چدنی در ساخت و به سبک نئو بیزانسی است.
- کلیسا و موزه چورا (Chora Church and Museum)
موزه و کلیسای ارتدوکس یونانی با سبک معماری دوره بیزانس، قدمتش به قرون وسطی برمی گردد. آنچه موجب معروفیت آن علاوه بر قدمت و سبک معماریش شده، تغییر کاربری آن به مسجد در دوره امپراتوری عثمانی و بعدها به موزه می باشد. در سال 2020، دولت ترکیه قصد داشت دوباره آن را به مسجد تبدیل کند، اما به دلیل عدم اهمیت فرهنگی و اسلامی آن بویژه در مقایسه با مسجد ایاصوفیه، این امر محقق نشد.
تهیه و تنظیم: تایماز گلزار
منابع:
