محمد کوچ، هماهنگ کننده سیاست داخلی مرکز تحقیقات ایران (IRAM) گفت: برای ایران انتخاب دیگری جز انجام معاملات تجاری با لیر ترکیه وجود ندارد. آمریکا بخش دوم تحریمهای خود علیه ایران را که در سال ۲۰۱۵ در چارچوب توافق هستهای به اجرا گذاشته بود، آغاز کرد. بخش دوم این تحریمها که حوزههای حمل و نقل دریایی، امور مالی و انرژي را در بر میگیرد از تاریخ ۱۳ آبان آغاز شده است. این وضعیت، کشورهایی که با ایران تجارت مستقیم دارند را نیز تحت تاثیر خود قرار خواهد داد. در حالی که ترکیه جزو ۸ کشوری است که به طور موقت از تحریمها معاف شده، اما نحوه بازتاب تحولات جدید در زمینه تجارت مورد ارزیابی قرار میگیرد. بین کشورهایی که ایران بیشترین واردات را از آنها انجام میدهد کشور چین با رقم ۱۸/۶ میلیارد دلار در رتبه نخست قرار دارد، بعد آن کره جنوبی با رقم ۴ میلیارد دلار، آلمان با ۳/۴ میلیارد دلار، ترکیه با ۳/۲ میلیارد دلار و هندوستان با ۲/۶ میلیارد دلار قرار دارند. در زمینه ارقام مربوط به صادرات ایران، چین با رقم ۱۸/۵ میلیارد دلار در جایگاه اول و بعد آن هم هندوستان با ۱۱ میلیارد دلار، کره جنوبی با ۸ میلیارد دلار، ترکیه ۷/۵ میلیارد دلار و ایتالیا ۳/۸ میلیارد دلار در رتبههای بعدی قرار دارند. به گفته شرکت ملی نفت ایران، این کشور حدودا ۱۵۰ میلیارد بشکه نفت خام و ۳۳/۵ تریلیون متر مکعب گاز طبیعی دارد. مجموع کل واردات نفت ترکیه نیز طبق دادههای نهاد تنظیم بازار انرژي در سال گذشته ۴۲ میلیون و ۶۵۳ هزار تن شد. سهم ایران در واردات نفت خام ترکیه در سال ۲۰۱۷ ، ۴۴/۶٪ و سهم آن در واردات کل نفت نیز ۲۹/۶٪ بود.
حجم تجاری ترکیه با ایران در سال گذشته در حدود ۱۰/۷ میلیارد دلار بوده، این رقم برای ۹ ماه سال جاری نیز ۷/۵ میلیارد دلار ثبت شده است. روند رو به پایین در تجارت دو جانبه میان ترکیه و ایران از سال 2012، در سال ۲۰۱۶ به حدودا ۹/۶ میلیارد دلار رسید. در سال ۲۰۱۷ نیز به سبب رشد واردات، تجارت خارجی افزایش داشته است. در صدر کالاهای صادره از ترکیه به ایران قطعات و لوازم جانبی وسایل نقلیه موتوری، طلا، قطعات موتور، سنگ معدن روی، خودرو، تنباکو و وسایل بهداشتی قرار دارند. در واردات ترکیه از ایران نیز مواد شیمیایی، روی و آلومینیوم بدون پردازش، محصولات نیمه تمام آهن یا فولار غیرآلیاژی و آجیل بیشتر به چشم میخورد.
به گفته محمد کوچ هماهنگ کننده سیاست داخلی مرکز تحقیقات ایران (IRAM)، هر چند در تحریمهای مورد بحث ترکیه نقشی ندارد اما از لحاظ روابط تجاری بین دو کشور ممکن است برخی مشکلات به وجود آید. وی افزود با توجه به خروج نظام بانکی ایران از سیستم بین المللی، روابط اقتصادی این کشور نیز در معرض دشواری قرار خواهد گرفت و گفت: «علاوه بر خروج از نظام بانکی بین المللی، ایران دارای محدودیت تجارت با دلار میباشد. این وضعیت ایران را در موقعیت دشواری قرار داده است. فروش نفت و گاز طبیعی در نظام بین المللی از طریق دلار صورت میگیرد. ما تحت هر شرایطی به خرید نفت و گاز ایران ادامه خواهیم داد. ترکیه جزء ۸ کشوریست که به طور موقت از تحریمها معاف میباشد، اما در این شرایط پرداخت با دلار میسر نخواهد بود.» کوچ با اشاره به اقدامات آمریکا علیه محدودیت تجارت بین المللی ایران با واحد پول ریال بیان کرد که مذاکرات در راستای ادامه تجارت بین ایران و ترکیه با ارز ملی ادامه دارد. کوچ با تاکید بر این نکته که تحریمهای مالی علیه ایران میتواند این کشور را به تجارت با لیر ترک سوق دهد گفت: «به نظر میرسد برای ایران چارهای جز تجارت با لیر ترک وجود ندارد. عملی شدن مرحله دوم تحریمها گزینه دیگری برای انتخاب را سلب کرده است. ایران، حداقل در زمینه کالاهای اساسی که از ترکیه تامین میکند مجبور به استفاده از لیر خواهد بود.» کوچ با دفاع از این که هدف از تحریمها ایجاد شکاف بین مردم ایران و دولت است ابراز داشت: «انتظار حکومت تهران از کشورهایی از قبیل ترکیه، روسیه و چین ایستادن علیه این اقدام تحمیلی ناعادلانه است. ترکیه نیز میخواهد به عنوان کشور همسایه در راستای منافعش تجارت خود را با ایران ادامه دهد.»
پِریحان فاتح رئیس انجمن صنایع و بازرگانان ایران- ترکیه گفت که رویکرد جهان و به ویژه کشورهای عضو اتحادیه اروپا، در تحریمهای آمریکا علیه ایران مهم میباشد. فاتح با تاکید بر این که تحریمهایی که نظام بانکی ایران را هدف قرار میدهند کسب و کار افراد را نیز به طور مستقیم تحت تاثیر قرار میدهد اذعان داشت که افرادی که با ایران معاملات انجام میدهند در دریافت پول خود دچار مشکل میشوند. وی خاطر نشان کرد که مشکلات مربوط به پرداختها به حجم تجارت هر دو کشور منعکس شده و افزود: «در واقع با افزایش تحریم ها اهمیت ترکیه برای ایران بیشتر میشود. تحریمها میتواند به فرصتی برای ترکیه تبدیل شود. بسیاری از شرکتهای اروپایی به دلیل تحریمها ممکن است در تجارت مستقیم با ایران پسروی کرده و با شرکتهای تجاری واسطه موجود در ترکیه کار کنند. قبلا هم با نمونههایی از قبیل مواجه بودهایم. لذا شرکتهای مستقر در ترکیه میتوانند این تحریمها را تبدیل به مزیت کنند.» به گفته فاتح تجارت با ارز ملی زیاد رایج نبوده و تاجران بیشتر معاملات با یورو را ترجیح میدهند، او افزود: «اگر مقدمات تجارت با ارز ملی فراهم شود برای افراد دارای کسب و کار بسیار مناسبتر خواهد بود و برای کسانی که با هر دو کشور معاملات انجام میدهند مزایای زیادی به همراه خواهد داشت.
منبع: trthaber.com