
از زمان اعمال تحریم ها علیه ایران از جانب غرب، سال هاست ایرانیان جهت مشارکت در اقتصاد جهانی، سرمایه گذاری های خود را از دبی به ازمیر انتقال می دهند. در حالی که طی سال های اخیر 13 شرکت ایرانی، سرمایه گذاری های خود را از دبی به ازمیر منتقل کرده اند و با توجه به افزایش سرمایه گذاری در این شهر، در سال 2011 انجمن همکاری منطقه ای اژه و ایران تاسیس گردید. به گفته حسین آریان (رئیس انجمن در ازمیر)، 25 شرکت با سرمایه ایرانی تاسیس شده که در بین آنها: 6 کارخانه لوازم خانگی، لوازم یدکی خودرو، صنایع مس و دارویی، وجود دارند. آریان می افزاید: «به دلیل سرمایه گذاری خارجی ایرانیان، ازمیر کم کم جایگزین دبی شده و به دلیل قوی تر بودن روابط آن با اروپا، آفریقا و آسیای مرکزی، نقش برجسته تری ایفا می کند» یکی از شرکت هایی که در ترکیه سرمایه گذاری کرده، شرکت «پیروز» فعال در صنعت خودروسازی می باشد. این شرکت که تولیدات خود را تحت تایید شرکت پژو فرانسه انجام می دهد، با شرکت GBB در منطقه آزاد اژه اقدام به تاسیس کارخانه کرده که در حال اتمام می باشد.
«فرم مدیت» نیز به منظور تولید ماشین آلات دارویی، در حال راه اندازی کارخانه ای می باشد. شرکت آهن و فولاد «Izal Co.» اقدام به تولید سیستم های تصفیه و شرکت «Egen» و شرکت «Ege Art» نیز در زمینه لوازم خانگی، از جمله شرکت های ایرانی تاسیس شده در این زمینه می باشند. در کنار این ها، گروه پیروز به مشارکت شرکت ترک، برای سرمایه گذاری در تولید مواد عایق و آسفالت در کمال پاشا اقدام خواهد کرد. انجمن همکاری منطقه ای اژه و ایران، برای شرکت های ترک خواهان سرمایه گذاری در ایران نیز وساطت می کند. ماشین سازی مارتک، DBF تولید کننده ماشین آلات شست و شوی اتومبیل، آیالکا تولید کننده تجهیزات خودرو، Barış Tente تولید کننده چادر و سایبان و Aydın Trafo تولید کننده ترانسفورماتور نیز جزو شرکت های ترک سرمایه گذاری کرده در ایران می باشند.
انجمن همکاری منطقه ای اژه و ایران در سال 2011 و به منظور گسترش روابط تجاری بین ایران و منطقه اژه با 35 عضو تاسیس شد که 15 نفر آن ایرانی می باشند. این انجمن که مرکز آن در ازمیر است، در سال 2014 شعبه ای در تهران تاسیس کرده که نمایندگی هایی نیز در تبریز و مشهد افتتاح خواهند شد. به گفته آریان: «اتاق بازرگانی های شهرهای: تهران، مشهد، تبریز و اصفهان، به دلیل اهمیتی که به گسترش روابط تجاری با منطقه اژه می دهند، تقاضای افتتاح نمایندگی در شهرهای خود را دارند. همچنین پس از توافقنامه ای که بین ایران با کشورهای 1+5 صورت گرفته، تغییرات بزرگی در ایران به وجود آمده است که به موجب آن، قیمت دلار به 4,000 هزار تومان افزایش یافت و این در حالی است که 1 روز پیش از جلسه، این رقم 3,500 تومان و پیش از آن نیز به مبلغ 2,900 تومان تعیین شده بود«
آریان همچنین به این نکته اشاره دارد که: «شرکت های خارجیِ خواهان سرمایه گذاری در ایران، پس از این تصمیم گیری به جنب و جوش درآمده اند؛ شرکت های بین المللی، ایران را به چشم سینی بزرگ و پری می بینند که هر یک می خواهند سهم بزرگی از آن را برای خود بردارند؛ بخصوص، شرکت های اروپایی در زمینه نفت به دنبال گریزی برای ورود به بازارهای ایرانی هستند. با این حال، مجلس شورای اسلامی ایران تصمیم گرفته اولویت توسعه روابط تجاری را به کشورهایی بدهد که در دوران سخت تحریم، از ایران حمایت کرده اند. کشورهایی که از این تصمیم به شکل مثبتی سود خواهند برد، عبارتند از: ترکیه، هندوستان، چین و کره جنوبی«
به گفته حسین آریان: «طی 10 ماه اخیر، افزایش قابل ملاحظه ای در روابط ایران و ترکیه به چشم می خورد» وی می افزاید: «انجمن نیز در حال فعالیت برای شتاب دهی بیشتر به این روابط بوده و این درحالی است که در ایران از سوی کشورهای مهم نیز پیشنهادهای همکاری به اتاق بازرگانی شهرهای: تبریز، تهران، مشهد و اصفهان، دریافت کرده اند. همچنین، برای شرکت در 6 نمایشگاه که در ازمیر برگزار خواهد شد، از شرکت های ایران دعوت به عمل آمده است» طبق گفته آریان، با توجه به تقبل هزینه های غرفه، اقامت و سفر، هر 3 ماه یکبار با همراه یک هیئت خارجی دیدار و بازدی هایی به یکی از شهرهای ایران خواهند داشت.
آریان به این نکته اشاره می کند که شرکت های ایرانی به دلیل گرانی و شلوغی استانبول، ازمیر را به دلایل محیط مناسب عرضه شده در آن و عواملی نظیر: داشتن بندر، امکان یافتن پرسنل واجد شرایط و هزینه هایی معادل نصف استانبول، جهت سرمایه گذاری ترجیح می دهند.
به گفته آریان، شرکت های ایرانی همکاری های خود را در ازمیر به سرعت گسترش داده و در سال های اخیر در حال تاسیس کارخانه هایی در این شهر هستند؛ وی همچنین می افزاید: «ایرانیان در ازمیر 25 شرکت تاسیس کرده اند که 6 عدد از آن کارخانه می باشد؛ یکی از این شرکت ها متعلق به بزرگترین شرکت تابعه خودروسازی در ایران، یعنی گروه پیروز می باشد. این مجموعه که با تایید پژو فرانسه محصولات خود را تولید می کند، در حال تاسیس کارخانه ای با گروه GBB در منطقه آزاد اژه می باشد که ساخت آن رو به اتمام است. به گفته آریان: «بسیاری از شرکت های ایرانی که خارج از کشور سرمایه گذاری کرده اند، دبی را برای این کار انتخاب نموده اند؛ به طوری که از هر 4 سرمایه گذاری در دبی، یکی متعلق به ایرانی ها بوده و بسیاری از پروژه های مسکونی توسط آنها خریداری می شود» وی می افزاید: «اما در سال های اخیر ایرانیان به جای دبی، ازمیر را به دلیل شرایط مناسب ترش برای سرمایه گذاری ترجیح می دهند«
مطابق داده های اتحادیه بورس و اتاق بازرگانی ترکیه در 11 ماه نخست سال جاری، در مجموع 3,535 شرکت با مشارکت اتباع خارجی در ترکیه تاسیس شده اند. از این تعداد، 438 عدد متعلق به سوری ها، 362 عدد متعلق به آلمانی ها و 266 عدد آنها نیز متعلق به ایرانی ها می باشد. به عبارتی دیگر، 7.5 درصد شرکت های مشارکتی با شرکای خارجی، به ایرانیان تعلق دارند.
آریان چنین ادامه می دهد که: «شهر باستانی ساردیس (سارد)، پایتخت قدیمی پارسیان می باشد» وی تاکید می کند که در عصر مدرن، منطقه اژه بار دیگر برای ایرانیان اهمیت پیدا کرده؛ به طوری که در 3 سال اخیر در ازمیر 25 شرکت ایرانی تاسیس شده است که 15 عدد از آنها از دبی به ازمیر منتقل شده اند. محسن آریان چنین اشاره می کند: «پیش از این، شرکتی که در دبی مستقر بود و از اروپا جنس خریداری می کرد، نخست آن را به دبی برده و از آنجا به ایران انتقال می کرد؛ این در حالی است که امکان ارسال راحت تر محموله ها از طریق ازمیر ممکن می باشد و از این رو، شرکت های ایرانی علاقه بیشتری به مناطق آزاد اژه بویژه ازمیر نشان داده اند» در همین رابطه، در طول تابستان به مدت 6 ماه پرواز مستقیم از ازمیر به تهران وجود دارد و به گفته آریان، این پروازها باید در زمستان نیز ادامه پیدا کنند. دکتر محمد نهاوندیان (رئیس اتاق بازرگانی، صنایع، معادن و کشاورزی در دولت یازدهم)، که دبیر کل دکتر حسن روحانی نیز بوده، در دوران ریاست خود در اتاق بازرگانی ارتباط نزدیکی با انجمن همکاری منطقه ای اژه و ایران داشته و به گسترش روابط با ترکیه اهمیت زیادی داده است.
منبع : dunya.com