بروزرسانی
5
مرداد 1402
در ترکیه هر سال روز ۹ سپتامبر به عنوان روز آزادی ازمیر از اشغال دشمن جشن گرفته می شود. در این مقاله به مهم ترین تحولاتی که در این روز یعنی روز رهایی ازمیر از اشغال یونانی ها که جزو مهم ترین روزهای تاریخ تاسیس حکومت جمهوری ترکیه محسوب می شود ، اشاره خواهیم کرد. ۹۵ سال از رهایی ازمیر از اشغال ارتش یونان گذشته است. ورود ارتش ترکیه به خاک ازمیر در نتیجه عملیات « حمله بزرگ» در تاریخ ۹ سپتامبر ۱۹۲۲ ، توافقنامه آتش بس مودانیا و به دنبال آن به سبب آغاز فرآیندی که منجر به روند پیمان صلح لوزان شد، با پایان یافتن مبارزه ملی، این روز تبدیل به نماد آزادی و استقلال ملت ترکیه شده و از این رو رویداد تاریخی بسیار مهمی محسوب می شود.
این واقعه تاریخی به لحاظ آغاز مبارزه ملی در آناتولی بسیار مهم می باشد. در بازه زمانی که منجر به اشغال ازمیر شده بود، ساختار نامنظم و غیر سازمان دهی شده ای وجود داشت. اشغال ازمیر باعث شعله ور شدن پایداری و اندیشه مقاومت علیه دشمن در مردم آناتولی شده و با آغاز تظاهرات اعتراض آمیز در استانبول، منجر به سقوط حکومت محمد فرید صدراعظم عثمانی ملقب به دامات فرید گشت و سازمان دهی ها و تظاهرات اعتراضی به دورترین نقاط آناتولی نیز گسترش یافت. و اینک ازمیر تبدیل به نمادی برای عملیات آناتولی شده بود. در جنگ های اینونی اول، اینونی دوم، عاسلیخانلار- دوملوپینار و جنگ میدان ساکاریا گام های مهمی در راه پیروزی ملی برداشته شد.
حمله بزرگ که توسط نیروهای ترکیه در 26 اوت 1922 آغاز شد، نشان دهنده مرحله نهایی جنگ استقلال بود. پیروزی نهایی طی ۵ روز بدین صورت کسب شد: در 30 اوت، مصطفی کمال پاشا فرمانده کل، بیانیه ای تحت عنوان « گروهان، اولین هدفتان دریای مدیترانه است. به پیش! » به ارتش صادر کرد و ارتش ترک که در تاریخ ۲ سپتامبر وارد اوشاک شده بود، به پیشروی خود ادامه داد. ژنرال نیکولاوس تریکوپیس که فرماندهی ارتش یونانی آسیای صغیر را به عهده داشت، در جنگ میدانی دوملوپینار، بدون اطلاع خویش اسیر شد.
نیروهای یونانی و غیرنظامیان رومی مجبور به پس روی در آناتولی شدند. در صبح روز ۹ سپتامبر ۱۹۲۲ ، گروهان سووآری دوم به فرماندهی احمد زکی بِی و به دنبال آن گروهان اول به فرماندهی مرسل پاشا وارد شهر ازمیر شدند. سپس گروهان سووآری پنجم به فرماندهی سرتیپ فخرالدین پاشا راس ساعت ۱۰:۰۰ پا به ازمیر نهادند. شراف الدین بِی که با همراهی ۸ سرباز با پای پیاده پیش روی می کردند، در مسیر کارخانه ای به دام افتاده و در این جا ۴ سرباز جان خود را از دست دادند. شراف الدین بي، خود را با گلوله اصابت شده به سینه و به شکل زخمی به مقر حکومت رسانده بود. با عملیات پیگیری که دستور آن به گروهان تحت فرماندهی مصطفی کمال پاشا توسط خود او در تاریخ 1 سپتامبر صادر شده و تا تاریخ ۱۸ سپتامبر ادامه یافت، تمامی سربازان یونانی در منطقه آناتولی غربی به خارج مرزهای ترکیه رانده شدند.
در نتیجه موفقیت در عملیات پیگیری، از منطقه ازمیت تا تنگه فسفر استانبول، منطقه بالیک اسیر تا تنگه چاناک کاله و دیگر هدف های دارای اهمیت استراتژیک برای ارتش ترکیه بدون حادثه و به طور مصالحت آمیزی از چنگ نیروهای اشغالی آزاد شدند. این پیروزی کسب شده توسط ارتش ترکیه، آغازگر روند منجر به توافقنامه آتش بس مودانیا شد. ترکیه، بعد توافقنامه آتش بس مودانیا در 24 ژوئیه 1923 با امضای معاهده صلح لوزان، استقلال خود را بدست آورد.
منبع: viahaber.net